सङ्क्रामक रोगहरूका बिरामीहरूको निदान
सङ्क्रामक रोगका बिरामी को हुन्?- "सङ्क्रामक रोगको बिरामी" शब्दको अर्थ सम्बन्धित लक्षणहरू संकेत गर्नको लागि सङ्क्रामक रोगाणुहरूद्वारा प्रभावित भएको व्यक्ति र जसको केस सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको दफा 11(6) मा, वा सङ्क्रामक रोगाणुहरू पुष्टि गर्न निम्न संस्थाहरू मध्ये कुनै एउटा प्रयोगशाला परीक्षणमा चिकित्सक, दन्तचिकित्सक वा ओरिएन्टल मेडिकल डाक्टरद्वारा निदान मापदण्ड अनुसार पुष्टि भएको बिरामी हो (त्यसपछि "सङ्क्रामक रोगाणुहरू पुष्टि गर्ने संस्था" मा पठाइन्छ) (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथामको धारा 2 को उपअनुच्छेद 13 र सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको प्रवर्तन नियमको धारा 16-2(1))
· कोरिया रोग नियन्त्रण र रोकथाम एजेन्सी;
· राष्ट्रिय क्वारेन्टाइन स्टेशन;
· जनस्वास्थ्य तथा वातावरण अनुसन्धान संस्था ऐनको धारा 2 अन्तर्गत जनस्वास्थ्य तथा वातावरण अनुसन्धान संस्थाहरू;
· क्षेत्रीय जनस्वास्थ्य ऐनको धारा 10 मा निर्धारित गरिएका जनस्वास्थ्य केन्द्रहरू;
· चिकित्सा सेवा ऐनको धारा 3 मा निर्धारित चिकित्सा संस्थाहरूमध्ये निदान प्रयोगशाला औषधिमा पूर्ण-समय चिकित्सा विशेषज्ञ भएको चिकित्सा संस्थानहरू;
· उच्च शिक्षा ऐेनको धारा 4 अन्तर्गत स्थापना गरिएका चिकित्सा विद्यालयहरू;
· क्षयरोग रोकथाम ऐेनको धारा 21 अन्तर्गत स्थापना गरिएको कोरियाली राष्ट्रिय क्षयरोग संस्था (क्षय रोगका बिरामीहरूको रोगजनक परीक्षणका मामिलाहरूमा सीमित);
· नागरिक ऐेनको धारा 32 अन्तर्गत ह्यान्सेन रोगका बिरामीहरूको उपचार तथा पुनर्सुधारमा सहयोग गर्ने उद्देश्यका लागि स्थापना गरिएका संस्थाहरू (ह्यान्सन रोगका बिरामीहरूको रोगजनक परीक्षणका मामिलाहरूमा सीमित);
· राज्य, स्थानीय सरकार, चिकित्सा संस्था आदिले मानव शरीरबाट लिइएका नमूनाहरू जाँच्ने जिम्मेवारी तोकेका संस्थाहरूमध्ये निदान प्रयोगशाला औषधिमा पूर्णकालिक चिकित्सा विशेषज्ञ भएका संस्थाहरू।
- "सङ्क्रामक रोगको सम्भावित रोगी" शब्दको अर्थ सङ्क्रामक रोगको रोगी भनी पुष्टि हुन बाँकी रहेको सङ्क्रामक रोगजनकबाट प्रभावित भएको शंका गरिएको व्यक्ति हो (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको दफा 2 को उपअनुच्छेद 14)।
- "रोगजनक वाहक" को शब्द भनेको क्लिनिकल लक्षणहरू नभएको तर सङ्क्रामक रोगजनहरू बोक्ने व्यक्ति हो (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण र रोकथाम ऐनको धारा 2 को उप-अनुच्छेद 15)।
- "सङ्क्रामक रोग सार्ने शंकास्पद व्यक्ति" शब्दले निम्न मध्ये कुनै पनि व्यक्तिलाई जनाउँछ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण र रोकथाम ऐनको धारा 2 को उप-अनुच्छेद 15-2):
· बिरामी वा सङ्क्रामक रोग भएको सम्भावित बिरामी वा रोगजनक वाहकसँग सम्पर्कमा आउने वा सम्पर्कमा आएको शंकास्पद व्यक्ति
· क्वारेन्टाइन ऐनको धारा 2 को उप-अनुच्छेद 7 वा 8 मा परिभाषित क्वारेन्टाइन निरीक्षणको आवश्यक क्षेत्र वा कडा क्वारेनन्टाइन निरीक्षण क्षेत्रमा बसेको वा पास गरेको र सङ्क्रामक रोगबाटा सङ्क्रमित हुन सक्ने व्यक्ति
· सङ्क्रामक रोगजनहरू जस्ता जोखिम कारकहरूमा अनावृत र सङ्क्रामक रोगसँग सङ्क्रमित हुन सक्ने व्यक्ति;
सङ्क्रामक रोगहरू भएका बिरामीहरूका अधिकारहरूको ग्यारेण्टी- राज्य र स्थानीय सरकारले मानवको रूपमा सङ्क्रामक रोगहरू लागेका बिरामीहरूका प्रतिष्ठा र मानहरूलाई सम्मान गर्ने छन् र उनीहरूलाई विधानहरूद्वारा बाहेक रोजगारीमा प्रतिबन्ध लगाउने जस्ता कुनै बेफाइदा पुर्याउने छैनन् (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण र रोकथाम ऐनको धारा 4(1))।
- प्रत्येक नागरिकसँग सङ्क्रामक रोगहरूको महामारीको अवस्था र सङ्क्रामक रोगहरूको रोकथाम र नियन्त्रण र तिनीहरूको सामना कसरी गर्ने भन्ने बारे जानकारी थाहा पाउने अधिकार हुने छ र राज्य र स्थानीय सरकारले सान्दर्भिक जानकारी शिघ्र रूपमा खुलासा गर्ने छन्। (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 6(2))।
- प्रत्येक नागरिकसँग चिकित्सा संस्थामा यो ऐनअन्तर्गत कुनै पनि सङ्क्रामक रोगको निदान र चिकित्सा उपचार प्राप्त गर्ने अधिकार हुनुपर्छ र राज्य र स्थानीय सरकारहरूले त्यहाँ लागेका खर्चहरू बेहोर्नुपर्छ (सङ्क्राम रोग तथा रोकथाम ऐनको धारा 6(3))
- प्रत्येक नागरिकले उपचार र आइसोलेसन उपायहरू जस्ता सङ्क्रामक रोगको रोकथाम र नियन्त्रणका लागि क्रियाकलापहरू सम्पादन गर्ने राज्य र स्थानीय सरकारसँग सक्रिय रूपमा सहकार्य गर्नुपर्छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 6(4))।
सङ्क्राम रोग भएको बिरामीविरुद्ध अनिवार्य व्यवस्थापनहरू- कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीका प्रतिनिधि, विशेष स्वशासित प्रान्तका गभर्नर, विशेष स्वशासित सहरका नगरप्रमुख, नगरप्रमुख/Do गभर्नर वा Si/Gun/Gu का प्रमुखले सान्दर्भिक सार्वजनिक अधिकारीलाई निम्नमध्ये कुनै सङ्क्रामक रोगहरूका बिरामी आदि उपस्थित भएको मानिएको जहाज, विमान वा ट्रेन वा अन्य कुनै ठाउँ जस्ता निवास, यातायातको साधन र चिकित्सा निदानहरूले सान्दर्भिक व्यक्ति सङ्क्रामक रोग, आदिको बिरामी भएको मानेको ठाउँमा प्रवेश गरेर आवश्यक अनुसन्धान वा चिकित्सा निदान सञ्चालन गर्नका लागि नियुक्त गर्न सक्छन्, सम्बन्धित सार्वजनिक अधिकारीले सुरक्षा गर्न र त्यस्ता व्यक्तिलाई चिकित्सा उपचार गर्न वा अस्पतालमा भर्ना हुन बाध्य गराउन सक्छन् (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 42(1)):
· वर्ग 1 का सङ्क्रामक रोगहरू;
· वर्ग 2 सङ्क्रामक रोगहरू मध्येका कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीद्वारा निर्धारण गरिएको क्षयरोग, दादुरा, प्यारसटाइफाइट, स्हिजेल्लोसिस, इन्टरोरिजिया भएको कोलोन ब्यासिलस संक्रमण, हेपटाइटिस A, मेनिङ्गोकोक्कल मेनिन्जाइटिस, पोलियोमाइलिटिस, स्कार्लेट ज्वारो र अन्य सङ्क्रामक रोगहरू;
· वर्ग 3 का सङ्क्राम रोगहरू मध्ये कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीकोक आयोगद्वारा निर्धारण गरिएका सङ्क्रामक रोगहरू;
· विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनद्वारा निरीक्षण अन्तर्गत रहेका सङ्क्राम रोगहरू;
- कुनै पनि वर्ग 1 का सङ्क्रामक रोग फैलदाँ, कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीका प्रतिनिधि, विशेष स्वशासित प्रान्तका गभर्नर, विशेष स्वशासित सहरका नगरप्रमुख, नगरप्रमुख/Do गभर्नर वा Si/Gun/Gu का प्रमुखसँग सङ्क्रामक रोगको सम्पर्कमा आएको शंका गरिएको व्यक्तिका लागि कुनै पनि निम्नलिखित उपायहरू अपनाउने सान्दर्भिक सार्वजनिक अधिकारी हुन सक्छन् (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐेनको धारा 42(2) को पूर्व भाग)।
· घर वा कुनै सुविधास्थलमा क्वारेन्टाइनका लागि आवश्यक यातायातको माध्यम प्रतिबन्ध गर्नुहोस्;
· सङ्क्रामक रोगका लक्षणहरूको उपस्थिति वा अनुपस्थिति जाँच गर्नुहोस् वा तार वा ताररहित सञ्चारको आधारमा स्थिति जानकारी सङ्कलन गर्नुहोस्, वा सूचना र सञ्चार प्रविधिआदिमा आधारित उपकरणहरू प्रयोग गर्नुहोस् (त्यस्ता अवस्थाहरूमा, स्थिति जानकारी क्वारेन्टाइनमा भएका व्यक्तिका लागि मात्र सङ्कलन गरिएको छ);
· संक्रमण निरीक्षण गर्नुहोस्
※ त्यस्ता अवस्थाहरूमा, सम्बन्धित सार्वजनिक अधिकारीले सङ्क्रामक रोगका लक्षणहरूको उपस्थिति वा अनुपस्थिति पुष्टि गर्न आवश्यक अनुसन्धान वा चिकित्सा निदान सञ्चालन गर्न सक्नुहुन्छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 42(2) को पछिल्लो भाग)।
- माथि उल्लिखित भए बमोजिम अनुसन्धान वा चिकित्सा निदानको परिणामस्वरूप सङ्क्रामक रोग आदिका बिरामी मानिएका व्यक्तिहरूको सम्बन्धमा, कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीको आयुक्त, विशेष स्वशासित प्रान्तका गभर्नर, विशेष स्वशासित सहरका नगरप्रमुख, नगरप्रमुख/Do गभर्नर वा Si/Gun/Gu का प्रमुखले सम्बन्धित सार्वजनिक अधिकारीलाई त्यस्ता व्यक्तिहरूलाई चिकित्सा उपचार गराउन वा अस्पतालमा भर्ना गर्न लैजान वा बाध्य पार्न सक्नुहुने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 42(3))।
- निम्नमध्ये कुनै पनि कुरा व्यक्तिले अस्वीकार गरेमा (यहाँ यसपछि यस धारामा "अनुसन्धान अस्वीकारकर्ता" भनिने), कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीको आयुक्त, विशेष स्वशासित प्रान्तका गभर्नर, विशेष स्वशासित सहरका नगरप्रमुख, नगरप्रमुख/Do गभर्नर, Si/Gun/Gu का प्रमुखले सम्बन्धित सार्वजनिक अधिकारीलाई त्यस्ता व्यक्तिहरूलाई सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण संस्थामा लैजान र आवश्यक अनुसन्धान वा निदान गर्न बाध्य पार्न सक्नुहुने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 42(4)।
· सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 42(1) र (2) अन्तर्गत अनुसन्धान र चिकित्सा निदान
· सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोगथाम ऐनको धारा 13(2) अन्तर्गत परीक्षण गर्ने
※ अनुसन्धान, चिकित्सा निदान, क्वारेन्टाइन वा आइसोलेसन, उपचार, अस्पताल भर्ना वा अनुरक्षकका लागि उपायहरू अपनाउने सार्वजनिक अधिकारीले आफ्नो अधिकार जनाउने पहिचान बोक्नुपर्छ र यो सम्बन्धित व्यक्तिहरूलाई प्रस्तुत गर्नुपर्छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 42(5))।
- कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीको आयुक्त, विशेष स्वशासित प्रान्तका गभर्नर, विशेष स्वशासित सहरका नगरप्रमुख, नगरप्रमुख/Do गभर्नर, Si/Gun/Gu का प्रमुखले उक्त अस्वीकार गर्ने व्यक्तिको घरमा वा सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण सुविधास्थलमा कुनै पनि अनुसन्धान अस्वीकारकर्तालाई क्वारेन्टाइन वा आइसोलेसनमा राख्दा; र अनुसन्धान अस्वीकारकर्ता सङ्क्रामक रोग, इत्यादिको बिरामी भएको मानिएमा, अनुसन्धान वा चिकित्सा निदानको नतिजाहरू अनुसार, उहाँले उक्त बिरामीलाई सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण सुविधास्थलमा चिकित्सा उपचार गराउन वा अस्पतालमा भर्ना गर्न बाध्य पार्नुहुने छ। कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोगथाम एजेन्सीको आयुक्त, विशेष स्वशासित प्रान्तका गभर्न, विशेष स्वशासित शहरको नगरप्रमुख, नगरप्रमुख/Do गभर्नर वा Si/Gun/Gu को प्रमुखले अस्पतालमा भर्ना भएका कुनै अनुसन्धान अस्वीकार गर्ने व्यक्तिलाई चिकित्सा उपचार प्रदान गर्दा उहाँले अनुसन्धान अस्वीकार गर्ने व्यक्तिको अभिभावकलाई सूचित गर्नु हुने छ। (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 42(7) र (9)।
- सङ्क्रामक रोग लागेको शंका लागेका व्यक्ति वा अनुसन्धान अस्वीकार गर्ने व्यक्ति सङ्क्रामक रोग आदिको बिरामी नभएको पाइएमा कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीका आयुक्त, विशेष स्वशासित प्रान्तका गभर्नर, स्वशासित प्रान्तका गभर्नर, नगरप्रमुख/Do गभर्नर वा Si/gun/Gu को प्रमुखले तुरुन्तै अनुसन्धानकर्तालाई क्वारेन्टाइन वा आइसोलेसनबाट रिहा गर्ने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 42(8))।
※ क्वारेन्टाइनको स्थिति वा आइसोलेसन उचित कारणविना खुलासा नगरिएमा, सङ्क्रामक रोग वा अनुसन्धान अस्वीकार गर्ने संदिग्ध सम्बन्धित व्यक्तिहरूले रिहाईको लागि उद्धार दाबी गर्न सक्छन्; र प्रक्रिया, विधिहरू, इत्यादिको सम्बन्धमा यस्तो उद्धार दाबीमा, Habeas Corpus ऐनले यथोचित परिवर्तन लागू गर्ने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 42(10))।
- कुनै पनि व्यक्ति अनिवार्य स्थितिको पालना गर्न असफल व्यक्ति (अस्पतालमा भर्ना हुन, क्वारेन्टाइन वा आइसोलेसनमा बस्न अस्वीकार गर्ने व्यक्तिकहरूलाई बाहेक धारा 42(1), उपअनुच्छेद 1 वा धारा 42(2), धारा 42(3) र (7) मा निर्धारण गरिएअनुसार) 3 मिलियन वनसम्मको जरिवाना शुल्क लाग्ने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 80 को उपअनुच्छेद 5)।