सङ्क्रामक रोगहरूको रिपोर्टिङ
चिकित्सकहरूद्वारा रिपोर्ट गर्ने- निम्नमध्ये कुनै अवस्था (कक्षा 4 सङ्क्रामक रोगले गर्दा हुने केसहरू बाहेक सेन्टिनेल निगरानीको अधीनमा) देखा पर्दा, चिकित्सक, दन्त चिकित्सक वा ओरिएन्टल मेडिकल चिकित्सकले आफू सम्बन्धित भएको चिकित्सा संस्थाको प्रमुखलाई उक्त तथ्यबारे रिपोर्ट गर्नु हुने छ र सम्बन्धित बिरामी र उहाँसँग बस्ने व्यक्तिलाई कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीद्वारा निर्धारण गरिएको संक्रमण कसरी रोकथाम गर्ने भन्ने बारेमा निर्देशन दिनु हुने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 11(1) को मुख्य दफा):
· उहाँले बिरामीलाई सङ्क्रामक रोग, आदि लागेको निदान गर्दा वा उक्त व्यक्ति, आदिको शव परीक्षण गर्दा;
· उहाँले व्यक्तिले खोप लगाएपछि विपरीत प्रतिक्रिया देखाएको निदान गर्दा वा उक्त व्यक्तिको शव परीक्षण गर्दा;
· सङ्क्रामक रोग, आदि लागेको बिरामीको वर्ग 1 देखि 3 का सङ्क्रामक रोगहरूअन्तर्गत पर्ने कुनै पनि सङ्क्रामक रोगका कारण मृत्यु हुँदा;
· सङ्क्रामक रोग लागेको बिरामी भनी संदिग्ध गरिएको व्यक्तिले सङ्क्रामक रोगजनकको परीक्षण गराउन अस्वीकार गर्दा।
※ यदि चिकित्सा संस्थासँग सम्बन्धित नभएका चिकित्सक, दन्त चिकित्सक वा ओरिएन्टल मेडिकल चिकित्सकले सक्षम जनस्वास्थ्य केन्द्रको निर्देशकलाई उक्त तथ्यबारे रिपोर्ट गरेमा (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 11(1) को प्रावधान)।
- सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 16-2 मा सन्दर्भ गरिएको सङ्क्रामक रोगजनकहरू पुष्टि गर्नका लागि संस्थाको कर्मचारी सदस्यले प्रयोगशाला परीक्षण आदिबाट वर्ग 1 सङ्क्रामक रोगहरूदेखि वर्ग 3 सङ्क्रामक रोगहरूको बिरामीहरू आदि पत्ता लगाउँदा, उहाँले उक्त तथ्यबारे सान्दर्भिक संस्थाको प्रमुखलाई रिपोर्ट गर्नु पर्ने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 11(2) र सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको प्रवर्तन नियमको धारा 6(3))।
- रिपोर्ट प्राप्त गरेपछि, चिकित्सा संस्थाको प्रमुखले कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीको आयुक्त वा सक्षम जनस्वास्थ्य केन्द्रको निर्देशकलाई वर्ग 1 का सङ्क्रामक रोगहरूका मामिलाहरू हुँदा तुरुन्तै, वर्ग 2 र 3 का सङ्क्रामक रोगहरूकामामिलाहरू हुँदा 24 घण्टाभित्र र वर्ग 4 का सङ्क्रामक रोगहरूका मामिलाहरू हुँदा 7 दिनभित्र रिपोर्ट गर्नु हुने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 11(3))।
- माथि उल्लेख गरिएको (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 16(5) अन्तर्गत प्रहरी निगरानीको अधीनमा भएको वर्ग 4 का सङ्क्रामक रोगहरूद्वारा निम्तिएको कुनै पनि मामिलाबाहेक) कुरामा पर्ने कुनै पनि मामिला देखा पर्दा, सैनिक, नेभी, वायु सेना वा रक्षा मन्त्रालयको प्रत्यक्ष नियन्त्रणमा रहेको युनिटमा सेवा प्रदान गर्ने सेना चिकित्सकले आफू सम्बन्धित भएको युनिटको कमान्डरलाई उक्त तथ्यबारे रिपोर्ट गर्नु हुने छ र युनिटको कमान्डरले उक्त रिपोर्ट प्राप्त गरेपछि सक्षम जनस्वास्थ्य केन्द्रालाई वर्ग 1 का सङ्क्रामक रोगहरूको मामिला हुँदा तुरुन्तै र वर्ग 2 र 3 का सङ्क्रामक रोगहरूका मामिलाहरू हुँदा 24 घण्टाभित्र रिपोर्ट गर्नु हुने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 11(4))।
- सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 16(1) मा सन्दर्भ गरिएका सङ्क्रामक रोगहरूको प्रहरी निगरानी संस्थाले प्रहरी निगरानीको अधीनमा रहेको वर्ग 4 को सङ्क्रामक रोगका कारण निम्तने कुनै पनि घटना अन्तर्गत पर्ने कुनै पनि मुद्दाबारे सूचना प्रणाली वा फ्याक्स मार्फत प्रहरी निगरानी एजेन्सी (इलेक्ट्रोनिक कागजातको रूपमा घोषणा सहित) मा घोषणा पेश गरेर कोरिया रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम एजेन्सीका आयुक्त वा प्रहरी निगरानी संगठनको स्थानमा अधिकार क्षेत्र भएको सक्षम जनस्वास्थ्य केन्द्रका निर्देशकलाई रिपोर्ट गर्ने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 11(5) र सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको प्रवर्तन नियमको धारा 6(4))।
· उहाँले बिरामीलाई सङ्क्रामक रोग, आदि लागेको निदान गर्दा वा उक्त व्यक्ति, आदिको शव परीक्षण गर्दा;
· सङ्क्रामक रोग, आदि लागेका बिरामीको वर्ग 1 देखि 4 का सङ्क्रामक रोगहरू अन्तर्गत पर्ने कुनै पनि सङ्क्रामक रोगका कारण मृत्यु हुँदा।
रिपोर्ट गर्ने दायित्व भएको अन्य व्यक्तिहरूद्वारा सङ्क्रामक रोगहरूको रिपोर्टिङ- वर्ग 1 देखि वर्ग 3 का सङ्क्रामक रोगहरूको बीचमा पर्ने स्वास्थ्य तथा कल्याण मन्त्रालयको अध्यादेशद्वारा निर्धारण गरिएको सङ्क्रामक रोगको महामारीपश्चात, निम्न मध्ये कुनै पनि व्यक्तिले चिकित्सक, दन्त चिकित्सक वा मुखको चिकित्सा चिकित्सकलाई निदान वा अटोप्सि गर्न अनुरोध गर्नु पर्ने छ वा सान्दर्भिक स्थानको क्षेत्राधिका भएको सार्वजनिक स्वास्थ्य केन्द्रको निर्देशकलाई यसको बारेमा रिपोर्ट गर्नुपर्छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 12(1) र सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको प्रवर्तन नियमको धारा 8(1) र (2)):
|
अन्य व्यक्तिहरू रिपोर्ट गर्न बाध्य छन् |
स्वास्थ्य तथा कल्याण मन्त्रालयको अध्यादेश अन्तर्गत तोकिएका सङ्क्रामक रोगहरू |
|
√ सामान्य परिवारमा, सँगै बस्ने घरपरिवार। घरमालिक अनुपस्थित हुँदा, घरपरिवारको सदस्य: √ विद्यालय, अस्पताल, सरकारी कार्यालय, कम्पनी, मनोरञ्जनात्मक स्थान, चापेल, भेसल, विमान, रेल जस्ता यातायातका माध्यमहरू, व्यवसाय कार्यालय वा व्यवसायको स्थान, रेस्टुरेन्ट, आवास वा धैर मानिस, यसको व्यवस्थापक, कार्यकारी वा आयुक्त जम्मा हुने स्वास्थ्य तथा कल्याण मन्त्रालयको अध्यादेशद्वारा निर्धारण गरिएको अन्य कुनै स्थान। √ औषधि बिक्रेता, ओरिन्टल औषधि फार्मेसिस्ट र फार्मेसी संस्थापक |
√ क्षयरोग; √ दादुरा; √ हैजा; √ टाइफाइड; √ पाराटाइफाइड; √ शिगेलोसिस; √ एन्टरोरेगियाको साथ कोलन ब्यासिलस सङ्क्रमण; √ हेपाटाइटिस A |
- यदि कुनै व्यक्तिलाई सङ्क्रामक रोग इत्यादिको बिरामी भएको वा कुनै सङ्क्रामक रोगबाट मृत्यु भएको संदिग्ध गरिएको व्यक्ति पत्ता लगाएमा माथि भनेअनुसार रिपोर्ट गर्न बाध्य भए वा नभए तापनि, त्यस व्यक्तिले सक्षम जनस्वास्थ्य केन्द्रका निर्देशकलाई यसका बारेमा सूचित गर्नु पर्ने छ। (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 12(2))।
- निम्न कुराहरूका बारेमा लिखित वा मौखिक रूपमा टेलिग्राम, टेलिफोन वा कम्प्युटर सञ्चारका माध्यमद्वारा ढिलाइ नगरी जनस्वास्थ्य केन्द्रका प्रमुखलाई रिपोर्ट गर्नु पर्ने छ वा जानकारी गराउनु पर्ने छ (सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको धारा 12(3) र सङ्क्रामक रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम ऐनको प्रवर्तन नियमको धारा 9)।
· सूचना दिनेको नाम र ठेगाना र सङ्क्रामक रोग, आदि लागेको बिरामी वा मृतकसँगको सम्बन्ध;
· सङ्क्रामक रोग, आदि लागेको बिरामी वा मृतकको नाम, ठेगाना र पेशा;
· सङ्क्रामक रोग, आदि लागेको बिरामी वा मृतकमा देखिएका मुख्य लक्षणहरू र रोग देखिएको मिति।