NEPAL

· "न्यूनतम ज्याला प्रणाली" को उद्देश्य भनेको कामदारहरूलाई निश्चित न्यूनतम स्तरका ज्यालाहरूको ग्यारेण्टी दिएर र रोजगारदाताहरूलाई प्रसव र व्यवस्थापनबीचको ज्यालाको निर्णय-लिने प्रक्रियामा राज्यको हस्तक्षेपबाट निश्चित न्यूनतम ज्यालाहरू भुक्तानी गर्न बाध्य बनाएर कामदारहरूको जीवनलाई स्थिर बनाउने र प्रसव बलको गुणस्तरलाई सुधार्ने हो।

· न्यूनतम ज्यालाको ऐन कामदारहरूलाई जागिरमा राख्ने सबै प्रकारहरूका व्यवसाय वा कार्यस्थलहरूमा लागू हुनेछन्: यो ऐन रोजगारदातासँग सँगै बस्ने नातेदारहरूलाई मात्र जागिरमा रेाख्ने वा हाउसकिपिङको लागि मात्र जागरिमा राखिएको व्यक्तिहरूलाई लागू हुनेछैनन् भनी उपलब्ध गराइएको छ। यो ऐन समुन्द्र-यात्री ऐनको अधीनमा रहेका समुन्द्री-यात्रीहरूलाई र यस्ता समुन्द्री-यात्रीहरूलाई नियुक्त गर्ने शिप पानीजहाज स्वामित्वकर्ताहरूलाई लागू हुनेछैन (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 3)।

· "कामदार" भनेको ज्यालाहरू आर्जन गर्ने उद्देश्यका लागिव्यवसाय वा कार्यस्थलमा पेशाको प्रकारको वावजुद, श्रम प्रस्ताव गर्ने व्यक्ति हो (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 2 रश्रम मापदण्ड ऐनको धारा 2(1) को उप-अनुच्छेद 1)।

· "रोजगारदाता" भनेको व्यवसायको मालिक वा व्यवसायको व्यवस्थापनका लागि जिम्मेवार व्यक्ति वा कर्मचारीहरूसँग सम्बन्धित मामिलाहरूको सम्बन्धमा व्यवसाय मालिकको तर्फबाट काम गर्ने व्यक्ति हो (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 2 र श्रम मापदण्ड ऐनको धारा 2(1) को उप-अनुच्छेद 2)।

· न्यूनतम ज्याला कामदारहरूको जीवनयापन खर्च, समान कामदारहरूको ज्याला, श्रम उत्पादकता र आय वितरण, आदि लाई विचार गरेर निर्धारण गरिनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 4 (1) को पूर्व भाग)।

1. न्यूनतम ज्यालाको विचार-विमर्श र निर्धारण

· रोजगार तथा श्रम मन्त्रीले प्रत्येक वर्ष न्यूनतम ज्याला आयोगद्वारा विचारविमर्श अनुरोध गर्नुहुनेछ र आयोगको न्यूनतम ज्यालाको प्रस्ताव मन्त्रीलाई पेश गरिनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐेन धारा 8 (2))।

· रोजगार तथा श्रम मन्त्रीले न्यूनतम ज्याला आयोगद्वारा विचारविमर्श र पेश गरिएको न्यूनतम ज्यालाको प्रस्ताव अनुसार न्यूनतम ज्याला निर्धारण गर्न गाह्रो मान्नुहुन्छ भने, उहाँले आयोगलाई प्रस्ताव पुनः विचार गर्न अनुरोध गर्न सक्नुहुनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐन धारा 8 (3))।

· न्यूनतम ज्याला आयोगले पुनः विचारको अनुरोध प्राप्त गरे बापत प्रस्ताव पुनः विचार गरेर त्यसको नतिजा रोजगार तथा श्रम मन्त्रीलाई पेश गर्नुहुनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐेन धारा 8 (4))।

2. न्यूनतम ज्याला प्रस्तावको सार्वजनिक सूचना तथा विरोध

· न्यूनतम ज्याला आयोगद्वारा रोजगार तथा श्रम मन्त्रीलाई न्यूनतम ज्यालाको प्रस्ताव पेश गर्दा, मन्त्रीले व्यवसाय वा कार्यस्थलको प्रकार र लागूयोग्य व्यवसायको दायरा अनुसार तुरून्तै न्यूनतम ज्यालाको प्रस्ताव प्रकाशन गर्नुहुनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐन धारा 9 (1) र न्यूनतम ज्याला ऐनको प्रवर्तन आज्ञप्तिको धारा 8)।

· कामदार वा रोजगारदाताहरूको प्रतिनिधिलाई प्रकाशन गरिएको न्यूनतम ज्यालाको प्रस्ताव विरूद्ध कुनै विरोध भएमा, प्रतिनिधिले रोजगार तथा श्रम मन्त्रीलाई विरोध गर्न सक्नुहुनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 9 (2) को पूर्व भाग)।

3. रोजगार तथा श्रम मन्त्रीद्वारा पुनः विचारको अनुरोध

· रोजगार तथा श्रम मन्त्रीले कामदार वा रोजगारदाताहरूद्वारा दायर गरिएको विरोध उपयुक्त मान्नुहुन्छ भने, मन्त्रीले उल्धारा गरिएको विरोधका सामग्रीहरूको साथमा न्यूनतम ज्यालाको प्रस्ताव बारे पुनः विचार गर्न न्यूनतम ज्याला आयोगलाई अनुरोध गर्नुहुनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 9 (3))।

· रोजगार तथा श्रम मन्त्रीले न्यूनतम ज्याला आयोगद्वारा विचारविमर्श र पेश गरिएको न्यूनतम ज्यालाको प्रस्ताव अनुसार न्यूनतम ज्याला निर्धारण गर्न गाह्रो मान्नुहुन्छ भने, उहाँले न्यूनतम ज्याला प्रस्तावको सार्वजनिक सूचनापछि पनि आयोगलाई उक्त अनुरोधका कारणहरू संकेत गर्दै, निर्दिष्ट समयावधिको लागि प्रस्ताव बारे पुनः विचार गर्न अनुरोध गर्न सक्नुहुनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐेनको धारा 8 (3))।

4. न्यूनतम ज्याला प्रस्तावको पुनः निर्णय

· न्यूनतम ज्याला आयोगले पुनः विचार प्राप्त गरे बापत प्रस्ताव पुनः विचार गरेर त्यसको नतिजा रोजगार तथा श्रमलाई मन्त्री द्वारा सेट गरिएको समय अवधि भित्रमा पेश गर्नुहुनेछ(न्यूनतम ज्याला ऐेन धारा 8 (4))।

· पुनः विचार गर्दा, न्यूनतम ज्याला आयोगले कार्यालयमा भएका सम्पूर्ण सदस्यहरूको बहुमतको साथ र उपस्थित सदस्यहरूको 2/3 को संयुक्त मतदानद्वारा प्राथमिक न्यूनतम ज्याला प्रस्ताव पुन: निर्णय गर्नुहुन्छ, रोजगार तथा श्रम मन्त्रीले प्रस्ताव अनुसार न्यूनतम ज्याला निर्णय गर्नुहुनेछ(न्यूनतम ज्याला ऐेन धारा 8 (5))।

5. न्यूनतम ज्यालाको निर्धारण र सार्वजनिक सूचना

· रोजगार तथा श्रम मन्त्रीले न्यूनतम ज्याला आयोग द्वारा विचार तथा निर्णय गरिएको न्यूनतम ज्याला प्रस्ताव अनुसार प्रत्येक वर्ष 8.5. अगस्ट भित्रसम्म न्यूनतम ज्याला निर्धारित गर्नुहुनेछ(न्यूनतम ज्याला ऐेन धारा 8 (1))।

· रोजगार तथा श्रम मन्त्रीले न्यूनतम ज्याला निर्धारण गरेपछि, उहाँले ढिलाइ नगरिकन यसको सामग्री सार्वजनिक रूपमा सूचित गर्नुहुनेछ। विशेष कारण (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 10 (1) र (2)) अस्तित्व नहुँदासम्म सूचित गरिएको न्यूनतम ज्याला निम्न वर्षको 1.1. मा सुरु हुने कार्यान्वयनमा जानुहुनेछ।

· निम्नलिखित न्यूनतम ज्यालाको आवेदनको लागि ज्यालाको क्षेत्र अन्तर्गत पर्दैन: (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 6 (4) र न्यूनतम ज्याला ऐनको प्रवर्तन नियमको धारा 2)।

√ करारीय काम गर्ने घण्टा (यहाँ यसपछि "करारीय काम गर्ने घण्टा" भनिनेछ) वा करारीय काम गर्ने दिन बाहेकका, ज्यालाहरू

√ बोनसहरू र अन्य समान बाहेक जसको रकम अर्को ज्यालाको मासिक भुक्तानी रकम मध्ये सम्बद्ध वर्षको प्रति घण्टा न्यूनतम ज्याला रकमको आधारमा गणना गरिएको मासिक रूपान्तरण रकमको 25/100 छ

√ कर्मचारीहरूको जीवनयापन वा कल्याणको सहायताको लागि निम्न ज्याला मध्ये कुनै पनि, जस्तै खाना, आवास र यातायात खर्चहरू:

1. मुद्रामा भुक्तान गरिएको बाहेक अन्य ज्यालाहरू;

2. मुद्रामा भुक्तान गरिएको ज्यालाहरू मध्ये सम्बद्ध वर्षको प्रति घण्टा न्यूनतम ज्याला रकमको आधारमा गणना गरिएको मासिक रूपान्तरण रकमको 7/100 अनुसारका भागहरू अनुकूल छन्।

· यदि रोजगारदाताले यस बाहेक कुनै सम्बन्धमा रोजगार तथा श्रम मन्त्रीद्वारा अधिकार प्राप्त गर्नुहुन्छ भने, नियुक्त गरिएको कार्य सम्पादन गर्नको लागि मानसिक वा शारीरिक असक्षमताले स्पष्ट र प्रत्यक्ष अवरोध हुने मानिएको व्यक्तिलाई न्यूनतम ज्यालाको आवेदनबाट बहिष्कृत गर्न सकिन्छ (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 7 र न्यूनतम ज्याला ऐनको प्रवर्तन आदेशको धारा 6)।

· न्यूनतम ज्यालाको आवेदनबाट बहिष्करणको लागि अधिकार प्राप्त गर्न अभिप्राय राख्ने रोजगारदाताले न्यूनतम ज्याला ऐनको प्रवर्तन नियमहरूको फाराम 1 मा उपलब्ध गराइएको व्याख्यात्मक टेम्प्लेट प्रयोग गर्नको लागि आवेदन तयार गरेर निम्‍न कागजातहरू सहित क्षेत्रीय रोजगार तथा श्रम कार्यालयको प्रमुखलाई पेश गर्नुपर्छ (न्यूनतम ज्याला ऐनको प्रवर्तन नियमको धारा 3 (2) र फाराम 1)।

√ आवेदन मिति पर्ने महिनाभन्दा अगाडिको महिनाको लागि व्यवसाय स्थानमा काम गर्ने सबै कर्मचारीहरूको पेरोल पुस्तकको एउटा 1 प्रतिलिपि

√ आवेदकलाई मानसिक वा शारीरिक असक्षमता रहेको प्रमाणित गर्ने कागजातको एउटा 1 प्रतिलिपि

√ अभिभावकीय अधिकार भएको व्यक्तिको विचार पत्रको एउटा 1 प्रतिलिपि (आवेदनमा बौद्धिक, मानसिक वा स्वलीन असक्षमताको कारण बताउने अवस्थामा मात्र लागूयोग्य हुन्छ)

· रोजगार तथा श्रम मन्त्रीले कथित आवेदकलाई न्यूनतम ज्यालाको आवेदनबाट मुक्त गराउने अधिकार प्रदान गर्दा, उहाँले न्यूनतम ज्याला ऐनको प्रवर्तन नियमको फाराम 2 मा उपलब्ध गराइएको व्याख्यात्मक टेम्प्लेट प्रयोग गरेर आवेदकसँग सम्बन्धित एक प्रमाणपत्र जारी गर्नुहुनेछ। यस्तो अवस्थामा, मन्त्रीले न्यूनतम ज्यालाको आवेदनबाट बहिष्करणको अधीनमा कर्मचारीहरूलाई समान काममा संलग्न भएका कामदारलाई भुक्तानी गरिने बराबरको ज्याला भुक्तान गर्न रोजगारदातालाई सिफारिस गर्न सक्नुहुन्छ (न्यूनतम ज्याला ऐनको प्रवर्तन नियमको धारा 3 (2) र फाराम 2)।

· न्यूनतम ज्याला लागू हुने कुनै पनि रोजगारदाताले कामदारहरूलाई प्रत्यक्ष स्थानमा सम्बन्धित न्यूनतम ज्याला प्रदर्शन गरेर वा थप निम्न जस्ता अन्य उपयुक्त माध्यम प्रयोग गरेर सम्बन्धित न्यूनतम ज्याला बारे सूचित गर्नुहुनेछ:(न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 11 र न्यूनतम ज्याला ऐनको प्रवर्तन आदेशको धारा 11 (1))।

√ सम्बन्धित कामदारहरूको न्यूनतम ज्याला रकम

√ न्यूनतम ज्यालामा समावेश नगरिएका ज्यालाहरू

√ न्यूनतम ज्याला लागू नहुने सम्बन्धित व्यवसायका कामदारहरूको व्यापकता

√ न्यूनतम ज्याला प्रभावकारी मिति

· रोजगारदाताले कामदारहरूलाई न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 10 (2) (प्रत्येक वर्ष 12.31.) अन्तर्गत न्यूनतम ज्यालाको प्रभावकारी मितिभन्दा कम्तीमा एक दिन अगाडि न्यूनतम ज्यालाका विवरणहरू बारे सूचित गर्नुहुनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐनको प्रवर्तन आदेशको धारा 11 (2))।

· रोजगारदाताले न्यूनतम ज्यालाद्वारा समेटिएको कामदारहरूलाई कम्तिमा न्यूनतम ज्याला वा थप भुक्तान गर्नु पर्नेछ(न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 6 (1))।

· रोजगारदाता र न्यूनतम ज्यालाद्वारा समेटिएको कामदारबीचको श्रम सम्झौताले न्यूनतम ज्याला रकमभन्दा कम ज्याला उपलब्ध गराउँदा, ज्यालासँग सम्बन्धित सान्दर्भिक करार शून्य र रिक्त हुनेछ र अमान्य ठहराइएको भागलाई न्यूनतम ज्याला ऐन अन्तर्गत निर्धारित न्यूनतम ज्याला रकम जस्तै समान ज्याला भुक्ता गरिनेछ भनी प्रतिज्ञा गर्न मानिनेछ (न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 6 (3))।

※ कुनै पनि रोजगारदाताले न्यूनतम ज्याला ऐन मार्फत निर्धारण गरिएको न्यूनतम ज्यालाको क्षेत्रहरूमा पछिल्लो ज्यालाको स्तर कम गर्न सक्दैनन्(न्यूनतम ज्याला ऐनको धारा 6 (2))।