घरको लीज पञ्जीकरणको प्रकृया
पञ्जीकरणका आवेदकहरु
- घरको लीज पञ्जीकरण गर्दा‚ लीजमा दिने र लीजमा लिने व्यक्ति क्रमश: पञ्जीकरण दर्ता गराउने दायित्व भएको र पञ्जीकरण दर्ता गराउन जिम्मेवार व्यक्ति हुनेछन् । पञ्जीकरण दर्ता गराउने दायित्व भएको र पञ्जीकरण दर्ता गराउन जिम्मेवार व्यक्तिले संयुक्त रुपमा जिल्ला अदालत‚ सो को शाखा अदालत वा लीजमा भएको घरको स्थानमा अख्तियारप्राप्त दर्ता गराउने स्थानमा गई पञ्जीकरण गराउन आवेदन दिनुपर्दछ (अचल सम्पत्ति दर्ता ऐनको धाराहरु 7 (1) र 23 (1)) ।
पञ्जीकरणका लागि आवेदन
- घरको लीज पञ्जीकरण गर्न‚ आवेदक वा नीजको एजेन्टले दर्ता गराउने स्थानमा जानुपर्नेछ र तल उल्लेख गरिएका आवेदन जानकारी र संलग्न जानकारी उल्लेख गर्ने कागजातहरु बुझाउनु पर्नेछ (घरजग्गा दर्ता ऐनको धारा 24 (1) को उपअनुच्छेद 1 र धारा 74‚ घरजग्गा दर्ता नियमनको धारा 130 (1) र हाउजिङ लीज प्रोटेक्सन ऐनको धारा 3-4 (2)):
· भाडा;
· स्कोप
· भाडा बुझाउने समय;
· अस्तित्वको अवधि (व्यवस्थापन गर्ने क्षमता वा अख्तियार नभएका लीजमा दिने व्यक्तिले दिएको अल्पकालीन लीज भएमा‚ त्यसतो प्रयोजन पनि अभिलेख राखिनेछ);
· लीजका लागि धितो सुरक्षा;
· लीजको अधिकार स्थानान्तरण वा लीजमा दिईएको सामग्री पुन: लीझमा दिने अधिकार सम्बन्धी लीजमा दिने व्यक्तिको मञ्जुरीनामा;
· स्थानीय पञ्जीकरण पूरा भएको मिति;
· लीजमा लिईएको घर नियन्त्रणमा लिईएको मिति;
· लिखित लीज सम्झौता सम्बन्धी निश्चित मिति पाएको मिति ।
· घर जग्गाको भाग भाडा वा उप- दिइएको समयमा, उक्त भागलाई सङ्केत गर्ने चित्रको सङ्ख्या
- लीज पञ्जीकरणका लागि आवेदक वा नीजको एजेन्टले आवेदन दर्ता गराएको खण्डमा‚ आवेदन सूचना बाहेक संलग्न सूचनाका रुपमा तल उल्लेख गरिएका सूचनाहरु दर्ता गराउने स्थानमा नीजले उपलब्ध गराउनु पर्नेछ (अचल सम्पत्ति दर्ता नियमनको धाराहरु 46 (1)‚ 62‚ 65 (1) र 130 (2) र धारा 60 (1) को उपदफा 3):
· पञ्जीकरणको आधार पुष्टि गर्ने सूचना: यदि सम्झौता पालना गरिएको भए लिखित लीजको अधिकार सिर्जना गर्ने लिखित सम्झौता‚ र फैसला पालना गरिएको भए फैसलाको लिखत र निर्धारणको प्रमाणपत्र;
· यदि पञ्जीकरणको आधारमा तेश्रो पक्षको अनुमति‚ मञ्जुरी वा स्विकृती आवश्यक भए‚ त्यसतो तथ्य पुष्टि गर्ने सूचना र व्यक्तिगत छापको प्रमाणपत्र;
· लीजमा लिईएको सामग्री घरको कुनै अंश भए‚ जमिन पञ्जीकरण गरिएको नक्सा वा त्यसतो अंश उल्लेख गर्ने भवनको चित्र;
· लीजको अधिकार व्यक्तिको स्थानीय पञ्जीकरणको प्रमाणित प्रतिलिपी वा सारांश (3 महिनाभित्र जारी गरिएको);
· लीजको अधिकार सिर्जना गर्ने मालिकको व्यक्तिगत छापको प्रमाणपत्र (3 महिनाभित्र जारी गरिएको);
· पञ्जीकरण अनुमति करको भर्पाई ।
शुल्कको भुक्तान
- लीज पञ्जीकरण शुल्कका लागि आवेदकले 15,000 वोन बुझाउनु पर्नेछ [पञ्जीकरण शुल्क संकलन नियमनको संलग्न तालिका 1 (सर्वोच्च अदालतको नियमन नं. 1733)].