Эргэн төлөлт хийхгүй байх
Эргэн төлөлт хийхгүй байх
- Хэрэв өр барагдуулагч эргэн төлөлтөө заасан хугацаанд барагдуулаагүй бол зээл олгогч үндсэн дүнгээс хохирлын нэхэмжлэл гаргаж болно (ж нь: үндсэн зээл ба тохирсон хүү). Гэхдээ хэрэв өр барагдуулаагүй шалтгаан нь өр барагдуулагчийн санаатайгаар эсвэл хайхрамжгүй байдлаас үүдээгүй бол зээл олгогч хохирлын нэхэмжлэл гаргахгүй. (Иргэний хуулийн 390 заалт)
· “Санаатайгаар” гэдэг нь тухайн этгээдийн үйлдэл эсвэл үйлдэл хийхгүй байх нь аливаа хохирол, алдагдалд хүргэнэ гэдгийг мэдэж байгаа мөртлөө нөгөө талдаа тийм хохирол эсвэл алдагдалд хүрэх үр дагаврыг үл тоох санаа бодлыг хэлнэ.
· “Хайхрамжгүй байдал” гэдэг нь анхаарал болгоомжгүй байхыг хэлэх ба энэ нь хэрэв нөгөө тал уг байдлаас болж хохирол амсахад үүсдэг.
Зээлийн эргэн төлөлтийн нэхэмжлэлийн хүрээ
Хэрэв хохирлын талаар тусгасан гэрээ байвал зээл олгогч алдангийн нэхэмжлэл гаргаж болно.
- Хэрэв хохирлын дүнг өрийн тэмдэглэл хийхдээ талууд хоорондоо зөвшөөрсөн бол зээл олгогч хохирлын дүнг батлах шаардлалагүйгээр алданги барагдуулах нэхэмжлэлийг өр барагдуулагч өрийн үүрэг хариуцлагаа биелүүлээгүй бол гаргаж болно. (Иргэний хуулийн 398-(1) заалт)
· Хэрэв алдангийн дүн нь талуудын хооронд зөвшөөрснөөс хамаагүй их байвал шүүх дүнг боломжийн хэмжээнд, зохих дүнд нь хүртэл бууруулж болно. (Иргэний хуулийн 398-(2) заалт)
Хохиролтой холбоотой гэрээ байхгүй бол зээл олгогч хууль ёсны хүүгийн дагуу хохирлын нэхэмжлэл гаргаж болно.
- Хохиролтой холбоотой гэрээ байхгүй бол зээл олгогч хууль ёсны жилийн 5 хувийн хүүгийн дагуу (эсвэл арилжааны гүйлгээний хувьд жилийн 6 хувийн хүү) нэхэмжлэл гаргаж болно. (Иргэний хуулийн 397-(1) заалт; Иргэний хуулийн 379 заалт; Арилжааны тухай хуулийн 54 заалт)
· Гэхдээ хэрэв урьдчилан зөвшилцсөн хүү нь Хүүгийн хязгаарлалтын хуулийн дор хамгийн дээд хүү гэж тооцогдох жилийн 20 хувиас хэтрэхгүй бол тухайн хүүг зөвшөөрнө. (Иргэний хуулийн 397-(1) заалт; Хүүгийн хязгаарлалтын хуулийн 2-(1) заалт; Хүүгийн хязгаарлалтын хуулийн "Хамгийн дээд хүүгийн түвшин" журмын 2-(1) заалт)
- Эргэн төлөлт хийгдээгүй хохиролтой холбоотойгоор өр барагдуулагч анхааралтай, хянамгай байсан гэдгээ хамгаалаагүй бол зээл олгогч хохирлоо батлах шаардлагагүй. (Иргэний хуулийн 397-(2) заалт)
※ Зээлээ төлөхийг давж заалдсан тохиолдолд: жилийн 12%
Зээлээ төлөөгүй тохиолдолд хохирол нөхөн барагдуулах тооцоолол нь хуулийн дагуу ихэвчлэн жилийн 5% байдаг бөгөөд энгийн мөнгөн өр барагдуулах хүүтэй харьцуулахад доогуур байдаг тул зээлдэгч санаатайгаар өрөө нөхөн барагдуулахгүй байх юмуу зээлдүүлэгч нь өр зээл барагдуулах тухай нэхэмжлэл гаргасан тохиолдолд шүүх хуралдааныг хойшлуулах боломжтой.
Иймэрхүү байдлаар урвуулан ашиглахаас урьдчилан сэргийлэхийн тулд зээлээ хэсэгчлэн болон бүхэлд нь нөхөн барагдуулах шийдвэр(шүүхийн шийдвэрийг оруулсан) гаргасан тохиолдолд хохирол нөхөн барагдуулах тооцоолол болсон хуулийн хүү нь тухайн шүүхийн шийдвэрийг баримт бичиг зээлдэгчид хүрсэн өдрийн маргаашаас эхлэн жилийн 12%-иар өснө (「Шүүх маргааныг шийдэх онцгой хууль」ийн 3 дугаар зүйл болон 「Шүүх маргааныг шийдэх тухай онцгой хуулийн 3(1)-т заасан хуулиар тогтоосон хүүгийн тухай журам」).