Чеклаш Муддатини мақсади
Чеклаш Муддатини мақсади
- “Чеклаш Муддати” талаб қилиш хуқуқига эга томон молиявий талабни талаб қилиши шарт бўлган муддат деб тушунилади.
· Агар асосий қарз муддати ўтгани сабабли бекор қилинган бўлса, тўпланган қарзларни талаб қилиш хуқуқи хам бекор бўлади. (Фуқаролик Кодекси 183 Банд)
Талаб қилишнинг Чеклаш Муддати
Фуқаровий Талаб
- Фуқаролик талаб муддатли бўлиши керак ва ўн (10) йил мобайнида талаб қилинмаган бўлса ўз кучини йўқотади. (Фуқаролик Кодекси 162-(1) Банд)
Тижорат Талаби
- Тижорат Қонунида ўзгача белгиланган бўлмаса, тижорат харакатидан вужудга келган молиявий талаб муддатли бўлиши керак ва беш (5) йил мобайнида талаб қилинмаса ўз кучини йўқотади. Аммо, агар бошқа қонун хужжатларида бу муддат камроқ бўлса, шу қонун хужжатларига бўйсинилади. (Тижорат Қонуни 64 Банд)
Бир йил ёки камроқ муддат давомида тўпланган фоизни талаб қилиш
- Бир йил ёки камроқ муддат давомида тўпланган фоизни талаб қилиш тартиби муддат билан чегараланган бўлиши керак ва уч (3) йил мобайнида талаб қилинмаса бекор қилинади. (Фуқаролик Кодекси 163 Банд)
Суд қарорига ва ҳоказога асосан белгиланган талаб қилишни чеклаш муддати
- Талаб қилишни чеклаш муддати суд қарорига асосан ўн (10) йил деб белгиланади, бу қарор асл талабнинг муддати ўн (10) йилдан кам бўлган тақдирда хам ўз кучида эга бўлади. (Фуқаролик Кодекси 165-(1) Банд)
- Банкротлик харакатлари, суд жараёнлари ёки келишмовчиликни бошқа хал қилиш йўллари амалга оширилишидан қатъий назар талабни чеклаш муддати суд қарори каби ўн (10) йил бўлиши керак. (Фуқаролик Кодекси 165-(2) Банд)
- Молиявий талабнома яқиндагина қўйилган бўлса ва бу талабнинг муддати қарор чиқарилишигача келмаган бўлса, чеклаш муддати, хаттоки агар талабга алоқали қарор чиқарилган бўлсада, ўн (10) йилга чўздириб берилмайди. (Фуқаролик Кодекси 165-(3) Банд)
Чеклаш Муддатини бошланиш санаси
Чеклаш Муддатини бошланиш санаси
- Чеклаш муддати бундай хуқуқни қўллаш мумкин бўлган санадан бошланади. (Фуқаролик Кодекси 166-(1) Банд)
· “Хуқуқни қўллаш мумкин бўлган сана” маъноси қшйидагича:
|
Тасниф
|
“Хуқуқни қўллаш мумкин бўлган сана” маъноси
|
Мисол
|
|
Муддат келишилган холат
|
Муддат
|
1 март, 2015 йил
|
|
Муддат келишилмаган лекин қарзни муддати бор
|
Қарзнинг муддати тугаб боради ва бу муддатни талабгор билади
|
Хукумат кузги хирмон гурунчини сотиб олади
|
|
Муддат келишилмаган ва шартномада кўрсатилмаган
|
Қарз берувчи қарзни талаб қилиш хуқуқини талаб қилиши вақти
|
|
|
Қарзни қайтарилиши бўйича аниқ шартлар борлиги
|
Бу шартларни бажариши вақти
|
Шахснинг Расмий Имтихонлардан ўтиши
|
Чеклаш Муддатини Тўхтатилиши
Чеклаш Муддатини Тўхтатилиши
- Чеклаш муддати тугашидан олдин қарз берувчи бу муддатни тўхтатиши керак.
- Қарз берувчи чеклаш муддатини қуйидаги йўллар билан тўхтатиши мумкин: судга ариза бериб, банкротлик ишларида талабгор бўлиб қатнашиб, тўлов талабини топшириб, судни бу ишга аралаштириб, судда мустақил равишда қатнашиб, бириктирилиш қарори ёки вақтинчалик бириктирилиш қарорига ариза бериб. Қарздор ўз қарзини тан олган холатдан чаклаш муддати бекор қилинади.
Чеклаш Муддатини Тўхтатилиши таъсири
- Чеклаш муддати тўхтатилганида, тўхтатилишига қадар бўлган муддат хисобга олинмайди, ва тўхтатилиш сабаби ўз кучини йўқотганидан кейин янги чеклаш муддати бошланади. (Фуқаролик Кодекси 178-(1) Банд
· Агар чеклаш муддати суд қарорига асосан тўхтатилган бўлса, қарор хамма тарафларга мажбурий бўлган вақтдан бошлаб янги чеклаш муддати бошланади. (Фуқаролик Кодекси 178-(2) Банд)