Юқумли касалликларнинг бошқаруви
Юқумли касалликларнинг бошқаруви
- Давлат ва маҳаллий ҳокимият органлари юқумли касалликларга қарши кураш бўйича қуйидаги тадбиркорлик фаолиятини амалга оширишлари керак (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 4 (2)-моддаси).
· Юқумли касалликларни парвариш қилиш ва ҳимоя қилиш ва бошқалар
· Юқумли касалликлар ҳақида маълумот тўплаш, таҳлил қилиш ва тақдим этиш
· Юқумли касалликларни текшириш ва тадқиқ қилиш
· Юқумли касалликларни йиғиш, текшириш, сақлаш, бошқариш ва дори-дармонларга чидамлилигини кузатиш (шу жумладан юқумли касалликларни аниқлаш учун қон, тана суюқлиги ва тўқималари каби намуналар)
· Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва даволаш бўйича мутахассисларни тайёрлаш
· Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва бошқариш каби вазифаларни бажарадиган професионал ходимларни ҳимоя қилиш
· Юқумли касалликларни бошқариш бўйича маълумот алмашиш бўйича халқаро ҳамкорлик ва бошқалар
· Юқумли касалликларни бошқариш лойиҳаларини баҳолаш
· Инфекцияни олдини олиш ва бошқариш учун ахборот тизимларини яратиш ва улардан фойдаланиш
· Чет элда пайдо бўлган юқумли касалликларнинг тарқалиш тенденцияларини доимий равишда аниқлаш, хавфни баҳолаш ва чет элда бошқарилиши керак бўлган янги юқумли касалликларни белгилаш.
· Ахборот тўплаш, тавсифлаш, тадқиқ қилиш, олдини олиш ва жавоб бериш тизимлари, ҳисоботларни нашр етиш ва кўрсатмалар (шу жумладан қўлланмалар), шу жумладан чет элда янги юқумли касалликлар патогенлари тўғрисида маълумот олиш.
Юқумли касалликларга қарши кураш ташкилоти
Юқумли касалликларни бошқариш агентлигини белгилаш
- Соғлиқни сақлаш ва фаровонлик вазири, Касалликларни назорат қилиш ва олдини олиш марказлари раҳбари, Махсус ўзини ўзи бошқарадиган вилоят ҳокими, махсус ўзини ўзи бошқарадиган шаҳар ҳокимилари “Тиббиёт тўғрисидаги қонун” 3 (2) 3-моддаси A ва E мувофиқ Тиббий муассасани белгилайди (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 36 (1)-моддаси ва “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 28 (1)-моддаси).
- Шаҳар, туман ҳокимлари “Тиббиёт тўғрисидаги қонун” 3 (2) 3-моддаси A ва E мувофиқ мувофиқ касалхоналар ва умумий касалхоналар ўртасида юқумли касалликларни бошқариш муассасасини белгилаши мумкин (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 36 (2)-моддаси ва “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 28 (1)-моддаси).
- Юқоридагиларга мувофиқ тайинланган тиббиёт муассасаси раҳбари (кейинги ўринларда “Юқумли касалликларни назорат қилиш муассасаси” деб юритилади) юқумли касалликларнинг олдини олиш ва юқумли касалликларга чалинган беморларни даволаш учун муассаса (кейинги ўринларда “юқумли касалликларга қарши кураш муассасаси” деб юритилади) ўрнатади. Юқумли касалликлар тарқалишининг олдини олиш учун. “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 31-моддасида кўрсатилган стандартларга мувофиқ, бир хонали палатага, манфий босим мосламаси билан жиҳозланган бир кишилик жой ўрнатилиши керак (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 36 (3)-моддаси).
- Махсус ўзини ўзи бошқариш вилояти ҳокими, махсус ўзини ўзи бошқарадиган туман ҳокими ва шаҳар ҳокими юқумли касаллик пайдо бўлганда ёки тарқалганда шубҳали юқумли касалликларни изоляция қилиш учун муассасани белгилайди (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 39-3 (1)-моддаси).
※ Шу билан бирга, “Тиббиёт тўғрисидаги қонун”нинг 3-моддаси бўйича тиббиёт муассасалари юқумли касалликларга шубҳа қилинган изоляция муассасалари сифатида белгиланиши мумкин эмас.
- Касалликларни назорат қилиш бўйича раҳбар ёки махсус ўзини ўзи бошқариш вилоят ҳокими, махсус ўзини ўзи бошқариш туман ҳокими, ва шаҳар ҳокими, агар юқумли касалликлар кўп бўлсганда, гумон қилинувчилар ёки фақат юқумли касалликлардан шубҳаланувчиларни жойлаштириш қийин бўлса, маълум вақт давомида юқумли касалликларни карантинда сақлаш муассасаси сифатида белгиланмаган муассасани белгилаши мумкин (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 39-3 (2)-моддаси).
Юқумли касалликларга қарши курашда воситаларини ўрнатиш.
- Юқумли касалликларга қарши кураш воситаларини ўрнатиш стандартлари қуйидагича (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 39- моддаси ва “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 31 (1) 1-моддаси).
· 300 кишилик ёки ундан ортиқ юқумли касалликларни назорат қилиш муассасаси: “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг иловасининг 4-2-жадвалидаги мезонларга жавоб берадиган камида битта манфий босимли хонани ўрнатиш керак.
· 300 кишидан кам ўринли юқумли касалликларга қарши кураш муассасалари: камида битта изоляция қилинган даволаш хонаси ёки алоҳида бўлим ўрнатилиши керак.
- Юқумли касалликларга қарши кураш муассасасидан бошқа тиббиёт муассасаси юқумли касалликларга қарши кураш муассасасини ўрнатиш ва фойдаланишни истаса, у белгиланмаган юқумли касалликларни назорат қилиш муассасасини ўрнатиш тўғрисидаги ҳисоботга бошқариш режасини илова қилиши керак Шунингдек, ваколатли махсус ўзини ўзи бошқариш органи Вилоят ҳокими, ўзини ўзи бошқарадиган махсус шаҳар ҳокимларига тақдим этиши шарт (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 36 (5)-моддасининг олдинги параграф ва “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 20-сонли илова шакли).
Юқумли касалликлар кризиси вақтида бошқарув органини ташкил этиш
- Касалликларни назорат қилиш ва олдини олиш марказлари бошлиғи, Махсус ўзини-ўзи бошқариш вилоят ҳокимлари, махсус ўзини ўзи бошқарадиган шаҳар ҳокими, ёки муассасалар раҳбари қуйидаги чораларни кўради: кўп сонли юқумли касалликларга чалинган беморлар ёки барча юқумли касалликларга чалинган беморларни фақат юқумли касалликларни даволаш бўйича махсус муассасага жойлаштириш қийин бўлганда (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 37 (1)-моддаси).
· “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 36-моддасига мувофиқ юқумли касалликларни бошқариш муассасаси бўлмаган тиббиёт муассасаси маълум муддатга (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 37 (1)-(4)-моддаси, 80-моддаси 3-банди ва “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 28 (1)-моддаси).
√ Соғлиқни сақлаш ва фаровонлик вазири, Касалликларни назорат қилиш ва олдини олиш марказлари раҳбари, Махсус ўзини ўзи бошқарадиган вилоят ҳокимлари, Махсус ўзини ўзи бошқарадиган шаҳар “Тиббиёт қонуни”нинг 3 (2) 3-моддасига мувофиқ касалхоналар ва умумий касалхоналарни юқумли касалликларни даволаш муассасалари сифатида белгилаши мумкин.
√ Соғлиқни сақлаш ва фаровонлик вазири, Касалликларни назорат қилиш ва олдини олиш марказларининг раҳбари, ўзини ўзи бошқарадиган махсус вилоят ҳокимлари, махсус ўзини ўзи бошқарадиган шаҳар ҳокими юқумли касалликларга қарши кураш муассасасига объектларни ўрнатиш ва ишлатиш харажатларини субсидия қилади.
√ Юқумли касалликларни бошқариш бўйича тайинланган агентлик раҳбари юқумли касалликларни бошқариш муассасасини ўрнатиш тўғрисидаги буйруқни қонуний сабабсиз рад эта олмайди ва юқумли касалликларни бошқариш муассасасини бузган ҳар бир кишига 3 миллион Вондан кўп бўлмаган миқдорда жарима солинади.
· Карантин марказлари, санаторийлар ёки поликлиникалар ташкил этиш ва улардан фойдаланиш (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 31 (1) 2 ва 3-моддаси).
√ Карантин ва санаторий: “Тиббиёт қонуни”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 34-моддасига мувофиқ тиббиёт муассасаларининг объект стандартлари қаторига клиникаларга тўғри келадиган бинолар билан жиҳозланган ёки вақтинчалик яшаш жойлари ва оддий тиббий муассасаларга эга;
√ Клиника: “Тиббиёт қонуни”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 34-моддасига мувофиқ тиббий муассасанинг муассаса стандартларига тўғри келадиган клиникага эга бўлиши ёки “Маҳаллий Соғлиқни Сақлаш тўғрисидаги қонун” 13-моддасига мувофиқ соғлиқни сақлаш бўлими бўлиши керак.
Юқумли касалликларни бошкариш муассасалари воситаларини бахолаш
- Соғлиқни сақлаш ва фаровонлик вазири, Касалликларни назорат қилиш ва олдини олиш марказлари бошлиғи, махсус ўзини-ўзи бошқариш вилоят ҳокими, махсус ўзини ўзи бошқарадиган шаҳар ҳокими, юқумли касалликларни назорат қилиш муассасаларини мунтазам равишда баҳолаши ва баҳолаш натижаларини муассасаларни назорат қилиш ва қўллаб-қувватлашда акс эттириши мумкин (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 39-2-моддасининг олдинги параграф).
- Баҳолаш усули, тартиби, муддати ва тафсилотлари “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 31-2-моддасида келтирилган (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 39-2-моддасининг охирги қисми).
Квазидориларни экспорт қилишни тақиқлаш ва кабилар
Квазидори маҳсулотларини экспорт қилиш ва экспорт қилишни тақиқлаш ва бошқалар.
- Соғлиқни сақлаш ва фаровонлик вазири қуйидаги тиббий ва карантин предметларидан бирортасининг (кейинги ўринларда “квазидорилар” деб юритилади) нархининг кескин ошиши ёки етказиб бериш тақчиллиги муносабати билан квази-дорилар ва бошқалар деб юритилади. Аҳоли саломатлигини сезиларли даражада бузиш хавфи мавжуд бўлганда, квазидорилар кирган дорилар эскпорти ва олиб кирилиши ва бошқалар тақиқланиши мумкин (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 40-3 (1)-моддаси ва “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннинг кучга кириши тўғрисидаги қарорнинг 31-4-моддаси).
· “Фармацевтика тўғрисида”ги қонуннинг 2-моддаси 7-бандига мувофиқ фармацевтик бўлмаган маҳсулотларга мос келадиган ниқоблар
· “Фармацевтика тўғрисида”ги қонуннинг 2-моддаси 7-бандига мувофиқ бўлмаган маҳсулотларга мос келадиган қўлларни дезинфекция қилиш учун ташқи дезинфекцияловчи восита.
· Инфекцияни олдини олиш учун кийиладиган ҳимоя воситалари
· Биринчи даражали юқумли касалликларнинг олдини олиш, карантин қилиш ва даволаш учун зарур бўлган Соғлиқни сақлаш ва фаровонлик вазири томонидан белгиланган бошқа нарсалар
- Соғлиқни сақлаш ва фаровонлик вазири юқоридагиларга кўра экспорт ва етказиб беришни тақиқлаш тўғрисида тегишли марказий бошқарув органи раҳбари билан олдиндан маслаҳатлашиб, тақиқ муддатини олдиндан белгилаб, эълон қилиши шарт (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 40-3 (2)-моддаси).
Қоидабузарлик жарималари
- “Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 40-3 (1)-моддасини бузган ҳолда тиббий ёки карантин маҳсулотларини экспорт қилганларга 5 йилдан ортиқ бўлмаган муддатга озодликдан маҳрум қилиш ёки 50 миллион Вондан ортиқ бўлмаган миқдорда жарима солинади (“Юқумли касалликларнинг олдини олиш ва назорат қилиш тўғрисида”ги қонуннин 77-моддаси).