Касб касалликлари турлари
Касб касалликлари турлари ("Меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун 37(1)-моддаси 2-кичик банди).
- Касб касалликлари: Меҳнат фаолияти давомида физик жисм, кимёвий модда, чанг, касаллик келтириб чиқарувчи патоген микроорганизмлар билан ишлаш ёки улар билан контактда бўлиш, ишчи танасига оғир юклама берадиган ишни бажариш ёки иш соғлиғига зарар етказувчи бошқа моддалар туфайли келиб чиққан хасталиклар;
- Жароҳат туфайли орттирилган касалликлар: Иш жойидаги жароҳат сабаб бўлган касалликлар
- Иш жойидаги тазйиқ, мижоз томонидан оғзаки ҳақорат ёки бошқа сабаблар туфайли иш жойидаги руҳий стресс билан боғлиқ касаллик
- Меҳнат вазифалари билан боғлиқ сабаблар туфайли келиб чиққан бошқа касалликлар.
Касб касаллиги/жароҳат туфайли орттирилган касаллик ва меҳнат вазифалари ўртасида сабаб-оқибат боғлиқлиги бўлиши керак
- Меҳнат билан боғлиқ сабаблар туфайли орттирилган касб касаллиги ёки жароҳатдан келиб чиққан касалликка чалинган ишчиларнинг кўпчилиги уларда тиббий ёки фан билан боғлиқ билимлар камлиги сабабли уларга касаллик ва улар бажарадиган меҳнат вазифалари ўртасидаги сабаб-оқибат боғлиқлигини исботлаб бериш қийинчилик туғдиради. Ушбу сабаб-оқибат боғлиқлигини исботлашдаги қийинчиликни енгиллатиш мақсадида “Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида”ги Қонунни ижро қилиш тўғрисидаги Қарорнинг 34-моддасига мувофиқ иш жойидаги бахтсиз ҳодиса сифатида эътироф этиш учун мезон бўлувчи стандартлардан бирига кирувчи касаллик бўлса, бунда касаллик ва меҳнат вазифалари ўртасида сабаб-оқибат боғлиқлиги бор ҳисобланади ва у касб касаллиги сифатида эътироф этилади.
Иш жойи билан боғлиқ касаллик сифатида эътироф этиш учун мезон бўлувчи стандартлар
Касб касаллиги сифатида эътироф этиш учун мезон бўлувчи стандартлар
- Агар ишчи "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Қарорга илова қилинган 5-жадвалда санаб ўтилган касб касалликларидан бирига чалинган бўлса (жумладан, ҳомиладор ходим ҳомиласидан айрилса ёки муддатидан олдин туғса) ва қуйидаги шартларнинг ҳар бирини қаноатлантирса, у касаллик иш жойи билан боғлиқ касаллик (касб касаллиги) дея эътироф этилади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 37 (5)-моддаси ва "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Қарорнинг 34 (1)-моддаси):
· Меҳнат вазифаларини бажариш жараёнида ишчи зарарли ёки хавфли элементлар билан ишлаган ёки улар таъсири остида бўлган бўлиши керак;
· Ишчи зарарли ёки хавфли элементлар билан ишлаган ёки уларнинг таъсири остида бўлган соатлар, ишчи бундай иш билан шуғулланган давр, иш жойидаги муҳит ва ҳоказо омиллар ўша касалликни келтириб чиқариши мумкин, деб ҳисобланса;
· Ишчи зарарли ёки хавфли элементлар билан ишлаган ёки уларнинг таъсири остида бўлганлиги ўша касалликка сабаб бўлганлиги тиббий томонлама эътироф этилиши керак.
Жароҳат сабабли келиб чиққан касаллик сифатида этироф этиш учун мезон бўлувчи стандартлар
- Ишчида иш жойидаги жароҳат туфайли келиб чиққан касаллик қуйидаги шартлардан бирини қаноатлантирса, у касаллик касб касаллиги (жароҳат туфайли келиб чиққан касаллик) дея эътироф этилади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 37 (5)-моддаси ва "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Қарорнинг 34 (2)-моддаси):
· Иш жойида олинган жароҳат ва касаллик ўртасидаги сабаб-оқибат боғлиқлиги тиббий томонлама эътироф этилиши керак;
· Асос касаллик ёки мавжуд касаллик табиий равишда содир бўладиган симптом бўлмаслиги керак.
※ "Асос касаллик" дейилганда, назарда тутилаётган касалликдан олдин мавжуд бўлиб келган ва назарда тутилаётган касаллик учун асос бўлган паталогик ҳолат тушунилади. "Мавжуд касаллик" дейилганда, аллақачон тўлиқ даволаб бўлинган ёки етарлича даволанган ва бундан буён тиббий муолажани талаб қилмайдиган касаллик назарда тутилади (Меҳнат ва касб билан боғлиқ бахтсиз ҳодисаларга оид суд ишлари махсус назарияси, 189-бет, Суд тадқиқотлари ва тренинг интитути).
Касб касаллиги сифатида эътироф этиш учун асос бўладиган махсус мезон
- "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Қарорга илова қилинган 3-жадвалда белгиланган касб касаллиги сифатида эътироф этиш учун асос бўладиган махсус мезон ва тегишли касалликлар турлари қуйидагича ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 37 (5)-моддаси ва "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Қарорнинг 34(3)-моддаси ва илова қилинган 3-жадвал):
· Цереброваскуляр касалликлар ёки юрак касалликлари;
· Суяк-мушак касалликлари;
· Нафас органлари касалликлари;
· Асаб-психиатрия касалликлари;
· Лимфатик ва гемопоэтик касалликлар;
· Тери касалликлари;
· Кўз ёки қулоқ касалликлари;
· Жигар касалликлари;
· Юқумли касалликлар;
· Касб саратони;
· Ўткир заҳарланиш ва ҳоказо шу каби кимёвий омиллар сабаб бўлган касалликлар;
· Жисмоний омиллар сабаб бўлган касалликлар;
· Ишчи бажарадиган вазифаларга тўғридан-тўғри сабаб-оқибат боғлиқлиги бор бўлган бошқа ҳар қандай касалликлар.
Касб касаллиги сифатида эътироф этиш масаласини кўриб чиқиш
Экспертлар қўмитаси томонидан касб касаллиги сифатида эътироф этиш масаласининг кўриб чиқилиши
- Корея ишчилар учун товон ва ижтимоий муҳофазаси хизматининг филиалида фаолият юритувчи хасталик ҳолатини касб касаллиги сифатида эътироф этиш масаласини кўриб чиқиш билан шуғулланувчи Касб касалликлари бўйича экспертлари қўмитаси мавжуд (кейинги ўринларда "Экспертлар қўмитаси" деб юритилади) ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 38 (1)-моддаси).
- Ишчининг касаллигини касб касаллиги сифатида ёки ўлимини касб касаллиги сабабли содир бўлган, дея эътироф этиш ёки этмаслик ҳақида қарор қабул қилишда Корея ишчилар учун товон ва уларнинг ижтимоий муҳофазаси хизмати ишчининг жинси, ёши, соғлиги, бўй-басти ва ҳоказоларни ҳисобга олади. ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 37 (5)-моддаси ва "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Қарорнинг 34 (4)-моддаси)
Экспертлар қўмитаси кўриб чиқишидан чиқарилган касалликлар
- Қуйидаги касалликлар экспертлар қўмитаси кўриб чиқишидан чиқарилган касалликлар ҳисобланади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 38 (2)-моддаси ва "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Қарорнинг 7 -моддаси):
· Пневмокониоз;
· Углерод сульфид билан захарланиш;
· Ўткир захарланиш, катта миқдордаги зарарли ёки хавфли элементлар таъсири остида маълум вақт давомида бўлиш сабабли келиб чиқадиган касалликлар;
· “Иш жойидаги бахтсизҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида”ги Қарорнинг 117 (1)-моддаси 3-бандига асосан ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ходисаэканлигини аниклаш учун текширув натижасида иш билан билан боғлиқлик юқори дебтопилган касаллик.
· Корея мехнат хавфсизлиги васаломатлиги агентлигининг “Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидагиқонун ижроси тўғрисида”ги Қоида 22-моддасига мувофиқ касбий касаллик бор ёкийўқлигини аниқлаш мумкин бўлган ташкилот билан маслахатлашувнатижасида касбга оидлилик юкори деб тан топилган касаллик.
· Ишчи бажарадиган вазифаларга тўғридан-тўғри сабаб-оқибат боғлиқлиги аниқ бўлган ва Корея ишчилар учун товон ва уларни ижтимоий муҳофаза қилиш хизмати томонидан белгиланган бошқа касалликлар.
Экспертлар қўмитаси томонидан касалликни кўриб чиқиш тартиб-таомили
- Экспертлар қўмитаси томонидан кўриб чиқиш талаб этиладиган бирор касаллик учун суғурта нафақаларини олишга ариза берилгандан сўнг ёки ушбу нафақа талаб қилингандан сўнг, Корея ишчилар учун товон ва уларни ижтимоий муҳофаза қилиш хизмати филиали бошлиғи касалликни касб касаллиги сифатида эътироф этиш ёки этмаслик ҳақида қарор қабул қилиш мақсадида касалликни кўриб чиқиши учун Экспертла қўмитасига мурожаат қилади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 38 (2)-моддаси ва "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Тартибот қоидаларнинг 8 (1)-моддаси).
- Экспертлар қўмитаси касалликни касб касаллиги сифатида эътироф этиш ёки этмаслик масаласини кўриб чиқади ва Корея ишчилар учун товон ва уларни ижтимоий муҳофаза қилиш хизмати филиали бошлиғи кўриб чиқишни сўраб мурожаат қилган санадан бошлаб 20 ичида ўша филиал бошлиғига натижани маълум қилади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 38 (2)-моддаси ва "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Тартибот қоидаларнинг 8 (2)-моддаси).
※ Агар Экспертлар қўмитаси узрли сабабларга кўра бу муддат ичида масалани кўриб чиқа олмаса, бу муддат фақат бир марта 10 кунлик лимит доирасида узайтирилиши мумкин ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 38 (2)-моддаси ва "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида"ги Тартибот қоидаларнинг 8(2) -моддаси).