Меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси таърифи ва хусусиятлари
Меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси таърифи
- Меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси (кейинги ўринларда "меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса суғуртаси" деб юритилади) деб меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртасини таклиф этадиган суғурта компанияси томонидан иш жойида бахтсиз ҳодисадан жабр кўрган ишчиларга тез ва адолатли равишда товон тўланадиган ижтимоий суғурта турига айтилади ва бу суғурта ва бу суғуртанинг мақсади меҳнат фаолиятини бажариш жараёнида бахтсиз ҳодисадан жабр кўрган ишчиларни реабилитация қилиш ва уларнинг жамиятга қайтишига кўмаклашишга қаратилган суғурта имкониятларини белгилаш ва бошқариш, шунингдек, бахтсиз ҳодисаларни олдини олиш ва ишчилар ижтимоий муҳофазасига қаратилган лойиҳаларни амалга оширишдан иборат. ("Меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 1-моддаси).
Меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса суғуртаси хусусиятлари
- Меҳнат жойларида бахтсиз ҳодисадан суғурта қилишда ишчиларнинг эътиборсизлигидан қатъий назар, ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ҳодиса суғуртасини (кейинги ўринларда “суғурта тўлови”) оладилар ва бу товон тўлов даражаси хусусий суғуртага нисбатан юқори ҳисобланади. Бундан ташқари, ногиронлик, боқувчисини йўқотганлик нафақаси, дори- билан таъминлаш ва бошқа турли хизматлар билан таъминланади. (Манба: “2023 йил ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ҳодисалар / меҳнат суғуртасига обуна ва суғурта бўйича қўлланманинг” 2-варағи, Корея ишчилар меҳнат суғуртаси ва ижтимоий муҳофаза хизмати).
※ Бироқ, иш жойида бахтсиз ҳодисадан жабр кўрган ишчилар зарар учун товонни, фақат агар у бахтсиз ҳодиса иш берувчининг била туриб қилган иши ёки эътиборсизлиги туфайли содир бўлсагина, олишлари мумкин ("Фуқаролик тўғрисида"ги Қонуннинг 750- ва 751-моддалари).
- Агар иш жойидаги бахтсиз ҳодисадан жабр кўрган ишчи, "Меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонунга мувофиқ, суғурта бўйича нафақа ёки моддий ёрдам олган бўлса ёки олиши мумкин бўлса, суғурта полиси соҳиби бўлган иш берувчи, "Меҳнат стандартлари тўғрисида"ги Қонунда белгилаб қўйилганидек, бахтсиз ҳодиса учун товон тўлашдан озод бўлади ("Меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 80 (1)-моддаси).
- Умуман, иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртасининг барча бадалларини иш берувчи тўлайди ("Бандлик суғуртаси ва иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси бадалларини йиғиш ва ҳоказолар тўғрисида"ги Қонуннинг 13 (1)-моддаси).
※ "Бандлик суғуртаси тўғрисида"ги Қонунга кўра, иш берувчи ва ишчи алоҳида-алоҳида равишда бандлик суғуртасининг тегишли бадалларини тўлайди ("Бандлик суғуртаси ва иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси бадалларини йиғиш ва ҳоказолар тўғрисида"ги Қонуннинг 13 (2)-моддаси).
-Суғурта бўйича бериладиган нафақалар миқдори иш жойидаги бахтсиз ҳодиса туфайли кўрилган зарарнинг ҳаммасини қопламайди, балки бу сумма ўрта иш ҳақидан келиб чиқиб ҳисобланади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 36-моддаси (3)-дан (8)-гача бандлари)
Меҳнат жойидаги бахтсиз ходиса учун товон суғуртаси қамрови
Қамров доираси
- "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун ишчиларни ёллаган ҳар қандай бизнес ёки корхона (кейинги ўринларда "бизнес" деб юритилади) учун амал қилади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 6-моддаси кириш гапи).
Истисно ҳолатлар
- "Давлат ходимларига товон тўлаш тўғрисида"ги Қонун, "Ҳарбийлар учун пенсия тўғрисида"ги Қонун, "Денгизчилар тўғрисида"ги Қонун, "Балиқчилик кемалари ва уларнинг экипаж аъзолари учун бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун ёки "Хусусий мактаб ўқитувчилари ва ходимлари учун пенсия тўғрисида"ги Қонунга кўра бахтсиз ҳодиса учун товон дастури доирасида товон олишга ҳақли бўлган бизнесларга нисбатан "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун амал қилмайди ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 6-моддаси шарти ва "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги Қонун ижроси тўғрисида"ги Қарорнинг 2 (1)-моддаси).
※ Агар бирор компания ишчисига нисбатан "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонунга амал қилмаса, аммо "Давлат ходимларига товон тўлаш тўғрисида"ги Қонун ва ҳоказо бошқа қонунларга кўра у ишчи бахтсиз ҳодиса учун товон дастури доирасида товон олишга ҳақли бўлса ва у бахтсиз ҳодисадан жабр кўрган бўлса, бу ҳолатда, у ишчи "Давлат ходимларига товон тўлаш тўғрисида"ги Қонун, "Ҳарбийлар учун пенсия тўғрисида"ги Қонун, "Денгизчилар тўғрисида"ги Қонун, "Балиқчилик кемалари ва уларнинг экипаж аъзолари учун бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун ёки "Хусусий мактаб ўқитувчилари ва ходимлари учун пенсия тўғрисида"ги Қонунга мувофиқ кўрилган зарур учун товон олишга ҳақлидир.
- Бундан ташқари, “Ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида”ги Қонун оила хўжаликлари ва 5 нафардан кам доимий ишчилари бўлган қишлоқ хўжалиги, ўрмончилик (ёғоч тайёрлаш бунга кирмайди), балиқ овлаш ёки овчилик соҳаларидаги меҳнат фаолияти учун амал қилмайди (“Ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида”ги Қонуннинг 6-моддасининг махсус эслатмаси ва “Ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисида”ги Қарорнинг 2(1)-моддаси).
※ "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун амал қилмайдиган бирор корхона ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун амал қилмайдиган корхоналардан бири бўлган, аммо иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғурта полисини ўз ихтиёри билан сотиб олган корхоналар бундан мустасно) ишчиси иш жойидаги бахтсиз ҳодисадан жабр кўрса, "Меҳнат стандартлари тўғрисида"ги Қонуннинг 78-дан 92-гача бўлган моддаларига кўра у ишчи кўрилган зарар учун товон олишга ҳақли.
Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса суғуртасини сотиб олиш
Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса суғуртаси соҳиблари (бизнес эгалари)
- Мажбурий қўшилиш
·"Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун амал қиладиган бизнес эгалари иш жойидаги бахтсиз ҳодиса суғуртаси полисини сотиб олишлари шарт ("Бандлик суғуртаси ва иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси бадалларини йиғиш ва ҳоказолар тўғрисида"ги Қонуннинг 5 (3)-моддаси).
- Ихтиёрий қўшилиш
·"Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун амал қилмайдиган бизнес эгалари, Корея ишчилар учун товон ва ижтимоий муҳофазаси хизматининг маъқуллови билан, иш жойидаги бахтсиз ҳодиса суғуртаси полисини сотиб олишлари мумкин ("Бандлик суғуртаси ва иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси бадалларини йиғиш ва ҳоказолар тўғрисида"ги Қонуннинг 5 (4)-моддаси).
- Шартли равишда қўшилиш
·Агар иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртасини харид қилиши мажбурий бўлган корхона фаолият қамровининг ўзгариши ва бошқа шу каби сабаблар туфайли "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун амал қилмайдиган корхонага айланадиган бўлса, ушбу корхона эгаси корхона шу ҳолатга ўзгарган санадан бошлаб иш жойидаги бахтсиз ҳодиса суғуртасини ихтиёрий равишда харид қилган эгаси, ҳисобланади ("Бандлик суғуртаси ва иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси бадалларини йиғиш ва ҳоказолар тўғрисида"ги Қонуннинг 6 (2)-моддаси).
· Агар суғурта полисини мажбурий ёки ихтиёрий равишда сотиб олган корхона эгаси ўз иш фаолиятини юритиш даври давомида ишчини ишдан бўшатса, ишчи ишдан бўшаган 1-кундан бошлаб бир йилдан ошмайдиган муддат давомида иш жойидаги бахтсиз ҳодиса суғурта полисининг эгаси, ҳисобланади ("Бандлик суғуртаси ва иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси бадалларини йиғиш ва ҳоказолар тўғрисида"ги Қонуннинг 6 (3)-моддаси).
Меҳнат жойидаги бахтсиз ҳодиса суғуртаси бенефициарлари (ишчилар)
- Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса суғурта полисига эга корхонадаги иш жойидаги бахтсиз ҳодисадан жабр кўрган ишчи ушбу суғурта бенефициари ҳисобланади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 1- ва 36(2)-моддалари).
- "Ишчи" атамаси, касб туридан қатъий назар, иш ҳақи ишлаб топиш мақсадида корхона ёки компанияга ўз меҳнатини таклиф этадиган шахсни билдиради "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 5-моддаси 2-субпараграфи ва "Меҳнат стандартлари тўғрисида"ги Қонуннинг 2(1)-моддаси 1-кичик банди).
· "Иш" атамаси ақлий меҳнатни ҳам, жисмоний меҳнатни ҳам назарда тутади ("Меҳнат стандартлари тўғрисида"ги Қонуннинг 2 (1)-моддаси 3-кичик банди).
· "Иш ҳақи" атамаси, қандай номланишидан қатъий назар, иш берувчи ишчига иш учун тўлов сифатида тўлайдиган иш ҳақи, ойлик маош ёки бошқа турдаги пул ёки қимматликларни билдиради ("Меҳнат стандартлари тўғрисида"ги Қонуннинг2(1)-моддаси 5-кичик банди).
Иш жойидаги бахтсиз ходисалар ва иш жойидаги бахтсиз учун товон суғуртаси нафақалари
Иш жойидаги бахтсиз ходисалар ва иш жойидаги бахтсиз учун товон суғуртаси нафақалари
- Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғурта бўйича нафақа (кейинги ўринларда "иш жойидаги бахтсиз ҳодиса суғуртаси" деб юритилади) ушбу суғурта полисига эга корхонада иш жойидаги бахтсиз ҳодисадан жабр кўрган ишчиларга тўланади.
Иш жойидаги бахтсиз ҳодисалар
- Иш жойидаги бахтсиз ҳодисалар
· "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса" дейилганда, меҳнат фаолиятини амалга ошириш сабабли содир жароҳат, касаллик ёки ўлим ҳолатлари назарда тутилади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 5 (1)-моддаси).
- Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса сифатида баҳолаш учун мезон стандартлар
· Меҳнат вазифасини бажариш ёки касб касаллиги туфайли ишчи жароҳат, касаллик ёки ўлим топса, бу иш жойидаги бахтсиз ҳодиса ҳисобланади ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонун 37 (1)-моддасининг кириш гапи).
· Агар иш бажарадиган вазифалар ва бахтсиз ҳодиса ўртасида ҳеч қандай тўғридан-тўғри сабаб-оқибат боғлиқлиги бўлмаса, ҳатто меҳнат вазифасини бажариш ёки касб касаллиги туфайли ишчи жароҳат, касаллик ёки ўлим топса ҳамки, бу иш жойидаги бахтсиз ҳодиса ҳисобланмайди ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 37 (1)-моддаси шарти).
· Гарчи юқорида санаб ўтилган иш жойидаги бахстсиз ҳодиса сифатида баҳолаш учун мезон стандартларнинг барчаси қаноатлантириладиган бўлса ҳам, агар жароҳат, касаллик ёки ўлим ҳолатлари била туриб қилинган ҳаракат, ўз-ўзига зиён етказиш ёки бошқа жиноий ҳаракат туфайли содир бўлган бўлса, бу ҳол иш жойидаги бахтсиз ҳодиса, деб топилмайди ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 37 (2)-моддаси кириш гапи).
Суғурта нафақалари
- Иш жойидаги бахтсиз ҳодисадан жабр кўрган ишчига, "Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонундаги бандларига мувофиқ, суғурта нафақалари ва ёрдам пуллари берилади, жумладан, тиббий ёрдам учун нафақалар, вақтинчалик ишга бормаганлиги учун ёрдам пули, ногиронлик учун ёрдам пуллари, беморга қараш бўйича ёрдам пули, жароҳат ёки касаллик учун йиллик товон пули, марҳум оила аъзоларига тўланадиган нафақа, дафн харажатлари, касбий реабилитация бўйича моддий ёрдам ва ҳоказолар ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 36 (1)-моддаси кириш гапи).
※Меҳнат вазифасини бажариш туфайли пневмокониоздан (ўпкада чанг тўлиши) азият чеккан ишчиларга суғурта нафақалари ва ёрдам пуллари берилади, жумладан, тиббий ёрдам учун нафақалар, беморга қараш бўйича ёрдам пули, дафн харажатлари, касбий реабилитация бўйича моддий ёрдам, пневмокониоздан кўрилган зарар учун йиллик товон пули, пневмокониоздан ўлим топган марҳум оила аъзоларига тўланадиган нафақа ("Иш жойидаги бахтсиз ҳодиса учун товон суғуртаси тўғрисида"ги Қонуннинг 36 (1)-моддаси шарти).