การฟ้องร้องอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว
ความหมายของการฟ้องร้อง
- การฟ้องร้อง หมายถึง เหยื่อ หรือผู้มีสิทธิฟ้องร้อง(ตัวแทนทางกฎหมายของเหยื่อ ฯลฯ) ที่มีความสัมพันธ์กับบุคคลนั้น ทำการแจ้งรายงานเกี่ยวกับอาชญกรรมไปยังหน่วยสืบสวนสอบสวนกลาง เพื่อเป็นการแสดงเจตจำนงขอให้ทำการลงโทษผู้กระทำผิด
- เหยื่ออาชญากรรมสามารถฟ้องร้องได้ตาม「ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา」 แต่ตามหลักการแล้วจะไม่สามารถฟ้องร้องเครือญาติโดยสายเลือดของตนเองหรือคู่สมรสได้ (「ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา」 มาตรา 223 และมาตรา 224).
การฟ้องร้องอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว
- เหยื่อความรุนแรงในครอบครัว(ต่อไปนี้เรียกว่า “เหยื่อ”) หรือตัวแทนทางกฎหมายนั้น สามารถฟ้องร้องผู้ก่อความรุนแรงในครอบครัว (ต่อไปนี้เรียกว่า “ผู้กระทำผิด”) กรณีตัวแทนทางกฎหมายของเหยื่อเป็นผู้กระทำผิด หรือกรณีร่วมมือกันเป็นอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัวกับผู้กระทำผิด ญาติพี่น้องของเหยื่อสามารถฟ้องร้องได้ (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 6 วรรค 1).
- ยกเว้นกรณีของความรุนแรงในครอบครัว สามารถฟ้องร้องผู้กระทำผิดเป็นเครือญาติโดยสายเลือดของตนเองหรือคู่สมรส (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 6 วรรค 2).
- กรณีเหยื่อไม่มีตัวแทนทางกฎหมายที่ฟ้องร้องหรือญาติพี่น้อง หากมีบุคคลที่มีความสัมพันธ์ยื่นร้องขอ อัยการจะต้องกำหนดบุคคลที่สามารถฟ้องร้องได้ภายใน 10 วัน (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 6 วรรค 3).
วิธีการฟ้องร้อง
- การฟ้องร้องสามารถทำได้ด้วยวาจาหรือเป็นลายลักษณ์อักษรต่อตำรวจหรืออัยการได้ (「ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา」 มาตรา 237 วรรค 1).
การสอบสวนอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว
การตรวจสอบโดยตำรวจหญิง
การตรวจสอบในห้องบันทึกคำชี้แจง ฯลฯ
- ในการตรวจสอบเหยื่อ ตำรวจจะต้องคำนึงถึงอายุ, สภาพจิตใจของเหยื่อ หรือตรวจสอบว่าเหยื่อมีภาวะตามหลังหรือไม่ หากเป็นไปได้ให้แยกห้องตรวจสอบไปที่ห้องอื่นแทน เช่น ห้องบันทึกคำชี้แจง ฯลฯ โดยพยายามสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อความมั่นคงทางจิตใจ ในระหว่างขั้นตอนการตรวจสอบ จะต้องระมัดระวังไม่ให้เกิดความเสียหายต่อตัวบุคคลหรือชื่อเสียงของเหยื่อ และห้ามละเมิดการรักษาความลับส่วนบุคคล [「(สำนักงานตำรวจแห่งชาติ)
กฎการสอบสวนคดีอาญา」 มาตรา 186 วรรค 2].
การสอบสวนอย่างรวดเร็ว
- ตำรวจจะต้องตรวจสอบสวนคดีอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัวโดยเร็วและส่งต่อคดีให้แก่อัยการ (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 7).
การจัดการคดีอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว
รอลงอาญาภายใต้เงื่อนไขเข้ารับคำปรึกษา
- กรณีอัยการเห็นว่าจำเป็นต้องแก้ไขพฤติกรรมด้านอุปนิสัยของผู้กระทำผิด เนื่องจากผลจากการสอบสวนความรุนแรงในครอบครัว อัยการสามารถใช้เงื่อนไขกับผู้กระทำผิดให้เข้ารับคำปรึกษาเพื่อยืดเวลาการรอลงอาญาได้ (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 9(2)).
※ การรอลงอาญา หมายถึง กรณียอมรับข้อกล่าวหาว่าเป็นอาชญกรรม และเำเนินไปตามเงื่อนไขการดำเนินคดี แต่หลังจากพิจารณารายละเอียด เช่น อายุ, เพศ, สติปัญญาและสิ่งแวดล้อม, แรงจูงใจในการก่ออาชญากรรม, วิธีการและผลลัพธ์, สถานการณ์หลังการก่ออาชญากรรม ฯลฯ ของผู้กระทำความผิด ทำให้ไม่ต้องการยื่นฟ้อง (「ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา」 มาตรา 247).
การจัดการในฐานะคดีคุ้มครองครอบครัว
- กรณีเกิดเหตุอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัวตามข้อใดข้อหนึ่งดังต่อไปนี้ อัยการจะต้องพิจารณาถึงลักษณะ·เหตุจูงใจของคดีและผล, รวมถึงเพศของผู้กระทำผิด ฯลฯ และถ้าพิจารณาแล้วเห็นชอบว่าเหมาะสมที่จะใช้บทลงโทษเพื่อการคุ้มครองตาม「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 จะสามารถจัดการในฐานะคดีคุ้มครองครอบครัวได้ ในกรณีนี้ อัยการจะต้องเคารพความคิดเห็นของเหยื่อ (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 9).
1. กรณีที่เหยื่อไม่ได้ยื่นฟ้องร้องหรือถูกยกเลิกในคดีอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว ซึ่งจะสามารถดำเนินคดีได้ต่อเมื่อได้รับการส่งฟ้องของผู้เสียหาย
2. กรณีเหยื่อแสดงจุดประสงค์อย่างชัดเจนว่าไม่ต้องการให้ลงโทษ โดยต้องการเพิกถอนความต้องการให้มีการลงโทษในคดีอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว จะไม่สามารถฟ้องร้องได้หากเหยื่อไม่เห็นด้วย
- กรณีจัดการเป็นคดีคุ้มครองครอบครัว อัยการจะต้องส่งคดีต่อไปยังศาลครอบครัวหรือศาลแขวงที่ควบคุมดูแล (ต่อไปนี้จะเรียกว่า 'ศาล') กรณีอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัวและอาชญากรรมอื่น ๆ ปะทะกัน อัยการจะต้องแยกคดีที่เกี่ยวกับอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัวเท่านั้นเพื่อส่งต่อศาลที่ควบคุมดูแลได้เท่านั้น (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 11).
ยื่นเรื่องฟ้องร้อง
- กรณีพิจารณาการกระทำของผู้กระทำผิดได้รับโทษทางอาญา อัยการสามารถฟ้องร้องคดีกับผู้กระทำผิดได้ (「ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา」 มาตรา 246).
- กรณีเห็นชอบว่าเหมาะสมที่จะดำเนินบทลงโทษเพื่อการคุ้มครอง เนื่องจากผลการพิจาณาคดีเกี่ยวกับผู้กระทำผิดที่ถูกฟ้องร้องตาม「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 ศาลสามารถส่งต่อคดีไปยังศาลที่ควบคุมดูแลการคุ้มครองครอบครัวเพื่อรับการพิจารณาให้จัดเป็นคดีคุ้มครองครอบครัว ในกรณีนี้ศาลจะต้องเคารพความเห็นของเหยื่อ (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 12).
มาตรการชั่วคราวเพื่อป้องกันการเกิดซ้ำของอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว
ร้องขอมาตรการชั่วคราว
- กรณีเห็นชอบว่ามีความเสี่ยงที่จะเกิดอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัวซ้ำ อัยการสามารถขอให้ศาลใช้มาตรการชั่วคราว เช่น กักกันหรือปิดกั้นผู้กระทำผิดไม่ให้เข้าใกล้เหยื่อ ฯลฯ โดยใช้สิทธิอำนาจ หรือตามคำร้องขอของตำรวจ (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 8 วรรค 1 และมาตรา 29 วรรค 1).
การเรียกร้องมาตรการชั่วคราวของเหยื่อ
- เหยื่อหรือตัวแทนทางกฎหมายนั้น สามารถร้องขอใช้มาตรการชั่วคราวต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจฝ่ายตุลาการ หรือชี้แจงความเห็นเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าวได้ (「พระราชบัญญัติพิเศษเกี่ยวกับบทลงโทษอาชญากรรมความรุนแรงในครอบครัว」 มาตรา 8 วรรค 3).