Quyền yêu cầu tiền bồi thường
Khái niệm quyền yêu cầu tiền bồi thường- Trong trường hợp ly hôn, có thể yêu cầu vợ/chồng có trách nhiệm dẫn đến việc ly hôn (vợ/chồng có lỗi) bù đắp, tức là yêu cầu tiền bồi thường cho những đau đớn về mặt tinh thần do ly hôn gây ra (ví dụ như đau khổ vì hôn nhân tan vỡ, sốc và hổ thẹn v.v.) (Điều 806 và Điều 843 Luật Dân sự).
- Yêu cầu bồi thường do ly hôn không chỉ áp dụng với đơn phương ly hôn mà còn áp dụng trong trường hợp thuận tình ly hôn, vô hiệu và hủy bỏ hôn nhân [Điều 806, Điều 825 Luật Dân sự và đoạn 2 Điểm 1(c) Khoản 1 Điều 2 Luật Tố tụng gia đình)]. Ngoài ra, tiền bồi thường áp dụng quy định về đền bù lỗi lầm (Điều 396 và Điều 763 Luật Dân sự), nên nếu cả hai vợ chồng cùng có mức độ trách nhiệm như nhau trong đổ vỡ hôn nhân thì yêu cầu tiền bồi thường của một trong hai bên sẽ bị bác bỏ (Phán quyết số 93 Meu 1273, 1280 của Tòa án tối cao ngày 26.04.1994).
Chuyển nhượng và thừa kế quyền yêu cầu tiền bồi thường- Về nguyên tắc, quyền yêu cầu tiền bồi thường không được chuyển nhượng hoặc thừa kế, nhưng vẫn có thể chuyển nhượng hoặc thừa kế nếu giao ước đã được xác lập giữa các đương sự từ trước hoặc sau khi khởi kiện (Khoản 3 Điều 806 và Điều 843 Luật Dân sự).
※ Án lệ liên quan
“...Về nguyên tắc, quyền yêu cầu tiền bồi thường khi ly hôn là quyền riêng cho cá nhân và không thể chuyển nhượng, thừa kế lại hoặc nhận thừa kế. Tuy nhiên, đây là quyền riêng cho cá nhân về mặt thực thi chứ không phải là quyền riêng cho cá nhân về quyền sở hữu, vì vậy nếu ý định thực hiện quyền yêu cầu về mặt khách quan là rõ ràng và thực hiện bằng cách người có quyền yêu cầu khởi kiện để yêu cầu chi cấp tiền bồi thường thì việc chuyển nhượng hoặc thừa kế lại hay nhận thừa kế là điều có thể thực hiện” (Phán quyết số 92 Meu 143 của Tòa án tối cao ngày 27.05.1993)
Mối quan hệ giữa quyền yêu cầu tiền bồi thường và quyền yêu cầu phân chia tài sản- Tiền bồi thường ly hôn có mục đích nhằm an ủi những đau đớn về tinh thần cho người bị ly hôn do đối phương có lỗi, còn phân chia tài sản là yêu cầu được hoàn lại cho những đóng góp vào tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân, căn cứ phát sinh, mục đích áp dụng, thủ tục xét xử v.v. các quyền lợi này có nhiều điểm khác nhau nên án lệ coi đây là những chế độ riêng rẽ (Phán quyết số 2000 Da 58804 của Tòa án tối cao ngày 08.05.2001). Theo đó, có thể yêu cầu riêng tiền bồi thường và phân chia tài sản.