Chấm dứt quan hệ lao động
Lý do chấm dứt quan hệ lao động
- Lý do chấm dứt mối quan hệ lao động có thể chia thành các lý do như nghỉ việc được tiến hành theo sự đồng ý và ý kiến của người lao động, sa thải theo quyết định một chiều của người sử dụng lao động mà không theo ý muốn của người lao động hoặc hợp đồng tự động kết thúc không liên quan đến ý muốn của người lao động hay người sử dụng lao động (Tham khảo bản án 2014 Da 9632, Tòa án Tối cao tuyên án 30.05.2018).
Nghỉ việc
Ý định nghỉ việc
- Khi hợp đồng không ghi rõ thời hạn tuyển dụng, phía người sử dụng lao động hoặc người lao động có thể thông báo về việc chấm dứt hợp đồng bất cứ lúc nào (Điều 660 (1) 「Luật Dân sự」 ).
Việc nghỉ việc có hiệu lực
- Việc nghỉ việc có hiệu lực theo những nội dung sau đây (Điều 660 (2) 「Luật Dân sự」 và 「Thời gian nghỉ việc có hiệu lực」).
1. Trường hợp người sử dụng lao động chấp nhận quyết định nghỉ việc (nộp đơn thôi việc) hoặc có thỏa thuận đặc biệt về thời hạn chấm dứt giữa các bên (thỏa ước tập thể, nội quy lao động và hợp đồng lao động. Tuy nhiên, chi tiết thỏa thuận không nằm trong Luật liên quan): Thời điểm chấp nhận đơn thôi việc hoặc thời điểm được xác định theo thỏa thuận.
2. Trường hợp người sử dụng lao động không chấp nhận quyết định nghỉ việc (nộp đơn thôi việc) hoặc không có thỏa thuận về thời điểm chấm dứt hợp đồng: sau một tháng kể từ ngày người sử dụng lao động nhận thông báo về ý định nghỉ việc của người lao động tương ứng.
- Tuy nhiên, trường hợp nếu tiền lương trả cho người lao động quy định chi trả trong một thời hạn nhất định và đang chi trả theo định kỳ thì việc nghỉ việc sẽ có hiệu lực sau 1 kỳ trả lương kể từ năm người sử dụng lao động được thông báo về ý định nghỉ việc của người lao động (nộp đơn thôi việc) (Điều 660 (3) 「Luật Dân sự」 và 「Thời gian nghỉ việc có hiệu lực」).
Nghỉ hưu trước tuổi
- “Nghỉ hưu trước tuổi” có nghĩa là việc chấm dứt quan hệ lao động dựa trên những thỏa thuận đạt được giữa hai bên sau khi người lao động nộp đơn xin nghỉ hưu (đăng ký) và được người sử dụng lao động phê duyệt sau khi xem xét các điều kiện (Tham khảo bản án 98 Da 42172 Tòa án Tối cao tuyên án 7.7.2000; bản án 2000 Da 60890, 60906 Tòa án Tối cao tuyên án 23.08.2002 v.v..).
- Sau khi thỏa thuận đạt được, một trong hai bên không được đơn phương rút lại ý định, và theo thỏa thuận này, khi đến ngày nghỉ hưu trước tuổi dự kiến, người lao động đương nhiên sẽ nghỉ hưu và người sử dụng lao động có nghĩa vụ chi trả trợ cấp thôi việc cho lý donghỉ hưu trước tuổi (Tham khảo bản án 98 Da 42172 Tòa án Tối cao tuyên án 7.7.2000; bản án 2000 Da 60890 tuyên án 23.08. 2002).
Sa thải
Định nghĩa sa thải
- “Sa thải”, không liên quan đến tên gọi hoặc quá trình tại cơ sở kinh doanh thực tế, có nghĩa là người sử dụng lao động không cân nhắc đến ý kiến của người lao động mà đơn phương chấm dứt mối quan hệ lao động (Tham khảo Phán quyết 92 Da 54210 của Tòa án tối cao ngày 26.10.1993).
Giới hạn sa thải
- Theo 「Luật Dân sự」, hợp đồng lao động có thể được tự do chấm dứt theo những điều kiện nhất định hoặc bồi thường thiệt hại (Điều 658 đến Điều 663 「Luật Dân sự」 ) trên nguyên tắc tự do hợp đồng. Tuy nhiên, nếu người sử dụng lao động có địa vị kinh tế và xã hội cao có thể tự do sa thải theo nguyên tắc tự do hợp đồng, sẽ phát sinh vấn đề người lao động chủ yếu sống dựa vào tiền lương phải bán sức lao động cho người sử dụng lao động trong tình trạng không ổn định và không biết khi nào sẽ bị sa thải.
- Để khắc phục vấn đề này, 「Luật Tiêu chuẩn lao động」 giới hạn lý do sa thải về sa thải chấm dứt quan hệ lao động dựa trên ý định đơn phương của người sử dụng lao động (Điều 23 (1) và Điều 24 「Luật Tiêu chuẩn lao động」), Thời điểm sa thải (Điều 23 (2)「Luật Tiêu chuẩn lao động」), và Thủ tục sa thải (Điều 26, Điều 27 「Luật Tiêu chuẩn lao động」).
Tự động hết hạn
Hết hạn hợp đồng lao động
- Trong trường hợp hợp đồng lao động có xác định thời hạn thì quan hệ lao động giữa các bên trong hợp đồng lao động sẽ tự động chấm dứt tùy vào việc kết thúc thời hạn không có vấn đề gì đặc biệt mà không cần phải chờ các biện pháp xử lý khác như sa thải từ người sử dụng lao động (Tham khảo bản án 95 Da 5783 Tòa án Tối cao tuyên án 29.08.1996; bản án 2010 Du 17205 tuyên án 27.10.2011).
Nghỉ hưu
- “Nghỉ hưu” là việc kết thúc hợp đồng lao động không phụ thuộc vào ý chí hay năng lực của người lao động khi người lao động đến một độ tuổi nhất định do nội quy lao động hoặc thỏa ước tập thể quy định.
Người sử dụng lao động và người lao động tử vong
- Trong trường hợp người sử dụng lao động hoặc người lao động tử vong thì quan hệ lao động, tức mang tính chất quan hệ về quyền và nghĩa vụ chỉ thuộc về cá nhân hay tổ chức theo hợp đồng lao động, không được kế thừa và đương nhiên bị chấm dứt. (Tham khảo Điều 657 「Luật Dân sự」).
Sự biến mất của công ty (pháp nhân)
- Khi công ty, tổ chức phi lợi nhuận hoặc hiệp hội có tư cách pháp nhân giải thể và phải tiến hành thủ tục thanh lý. Trong trường hợp này, sau khi thủ tục thanh lý hoàn tất thì tư cách công ty, tổ chức phi lợi nhuận bị biến mất và quan hệ lao động với người lao động cũng bị chấm dứt.
- Trường hợp khi công ty, tổ chức phi lợi nhuận hoặc quỹ xã hội phá sản, phải tiến hành mở thủ tục phá sản và được tuyên bố phá sản thì quan hệ lao động của người lao động và công ty, tổ chức phi lợi nhuận hoặc quỹ xã hội cũng chấm dứt.