Кўчмас мулк амалиёти хақида маълумот
Кўчмас мулк амалиёти хақида маълумот
- "Кўчмас мулк амалиёти хақида маълумот" мулкка алоқадор бўлган харакатларни ошкора бўлиши орқали хақиқий нархлар хақида маълумот берилишини таъминлайди ва пастроқнархда шартномалар тузилишини олдини олади. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 3 (1)-моддаси)
Маъсул шахс ва маълумот бериш методи
- Ҳаридорва сотувчи мулк олди-сотди шартномасини тузгандан сўнг, кўчмас мулк жойлашган махаллий ҳукуматидораси (қишлоқёки туман ҳокимига) маъсулбошлиғига маълумот бериши керак, ёки Ер, Инфратузилма ва ТранспортВазирлигининг Кўчмас Мулк Амалиётини Бошқариш тизими орқали ҳисоботбериши керак.(Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 3 (1)- моддасинингасосий матни ва
Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисидаги Қоидаларга 2 (1)- моддаси)
· Юқорида қоидаларга қарамасдан, агар битим қатнашчиларидан бири ва лицензияланган амалиётчи кўчмас мулк агенти хабарнома беришдан бош торса, бу ҳақда алоҳида хабар бериши лозим. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 3 (2)- моддаси).
- Акредитация қилинганброкерлар ҳақидаги қонуннинг 2 (4)- моддаси мувофиқ, риелтор агенти битим шартномасини тузиб расмийлаштирган ҳолатда,риелтор агенти келтирилганқоидаларга қарамасдан кўчмас мулк олди-соттиси тўғрисида биргаликда ҳисобот беришлари лозим. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 3 (3)- моддаси).
· Юқоридаги қоидаларга қарамасдан, агр кўчмас мулк брокерларидан бири ҳисобот беришдан бош тортса, бу ҳақда алоҳида хабар бериши мумкин (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 3 (4)- моддаси).
Маълумот бериш муддати
- Тегишли шартнома тўзилган кундан бошлаб 30 кун ичида амалиёт хақида маълумот тақдим этилиши шарт.(Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 3 (1)-моддаси)
Тақиқланган харакатлар
- Ҳеч ким кўчмас мулк билан боғлиқ битимлар тўғрисида ҳисобот беришга нисбатан қуйидаги ҳаракатларнинг бирортасини амалга ошириши мумкин эмас. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 4-моддаси)
· Лицензияланган амалиётчи кўчмас мулк агентидан кўчмас мулк битимлари тўғрисида ҳисобот юеришни эътиборсиз қолдириш ёки сохталаштиришни сўраш
· кўчмас мулк олди-сотди шартномаси имзолангандан сўнг, ҳисобот бериш мажбурияти бўлмаган шахс кўчмас мулк битими тўғрисида сохта ҳисобот тақдим этиши
· кўчмас мулк битими тўғрисида сохта ҳисобот тақдим этишга ёрдам бериш ёки унда иштирок этиш
· реал кўчмас мулк шартномасини имзоламасдан, кўчмас мулк битими тўғрисида сохта ҳисобот тақдим этиш
· кўчмас мулк битими тўғрисидаги ҳисобот тақдим этгандан сўнг, шартнома бекор қилинмаган бўлса- мулк битимининг бекор қилинганлиги тўғрисида сохта ҳисобот бериш.
Қоидабузарлик учун жазо
- Кўчмас мулк битими ҳақида ҳисобот бермаган (шу қатори биргаликда ҳисобот беришни бош тортганлар), бу ҳақида сохта маълумот берган ёки бошқа таъқиқланган ҳаракатни амалга оширган шахсга нисбатан Кўчмас Мулк Амалиёти хақида Маълумот Қоидаларини Тадбиқэтиш Даражасининг жадвалида келтирилган жазо қўлланилади. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 28 (2) ва (3)- моддаси).
Ижара шартномасини рўйхатдан ўтказиш
“Ижара шартномасини рўйхатдан ўтказиш тартиби” нима?
- Ижара шартномасини рўйхатдан ўтказиш тартиби бу-"ижара бозорининг нархи тўғрисида аниқ маълумот йўқлиги сабаб ижарачининг ижара шартлари бўйича ижарага берувчи билан тенг ҳуқуқли музокаралар олиб бориши,ва ҳал қилинадиган стандартларнинг йўқлиги каби муаммолар келиб чиқиши бўйича уй-жой ижара шартномаси ҳақидашартнома тарафлари шартнома мазмуни ва бошқаларҳақида ҳисоботберадиган(рўйхатдан ўтказадиган) тизимдир. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 6-2(1)-моддаси)
Ким ва қандай ҳисобот беришикерак
- Ижарага бервчива ижараолувчи, уй-жой ижараси шартномасини имзолагандан кейин, унинг худудий жойлашганюрисдикциясига биноан вилоят, шаҳар, туман ҳокимияти ёки Ер, Инфратузилма ва Транспорт вазирлиги кўчмас мулк операцияларини бошқариш тизими орқали биргаликда ҳисобот бериши керак. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 6-2 (1)- моддасининг асосий матни ва Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги қонун ижроси тўғрисидаги Қоидаларга 6-2 (2)- моддаси).
· Юқоридаги қоидаларга қарамасдан, агар ижара берувчи ёки ижара олувчидан бири ҳисобот беришдан бош тортса,бу ҳақида алоҳида хабар бериш мумкин. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 6-2 (3)- моддаси).
Ҳисобот берадиганлар
- Уй-жой ижара шартномаси тўғрисидаги ҳисобот – бу 60 миллион Вондан ортиқ бўлган ёки уй ижара ҳақи 300 000 Вондан ортиқ бўлган уй-жой ижараси. (Ижарашартномасини ҳимоя қилиш тўғрисидаги Қонуннинг 2- моддасига асосан уй-жой, уй-жойга эгалик қилиш ҳуқуқини ўз ичига олади). Бу шартномаларганисбатан қўлланилади, шартнома янгиланган тақдирда, депозитёки ижара ҳаққини оширмасдан ёки камайтирмасдан, фақатгина ижара муддатини узайтирадиган шартномалар бундан мустасно. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 6-2 (1)- моддасининг асосий матни ва Кўчмасмулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидагиқонунни Тадбиқ этиш Қарорининг 4-3 (1)- моддаси).
- Уй-жойни ижарага бериш шартномаси тўғрисидаги ҳисобот махсус ўзини ўзи бошқарадиган шаҳарлар, махсус ўзини ўзи бошқарадиган вилоятлар, туманлар (мегаполис шаҳарлар ва Гёнгги провинциясининг юрисдикциясидаги туманлар билан чекланган) / учун қўлланилади. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 6-2(2)-моддаси ва Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги қонунни Тадбиқ этиш Қарорининг 4-3(2)-моддаси)
Ҳисобот даври
- Ижара шартномаси тўғрисидагиҳисобот шартнома имзолангандан 30 кун ичида тузилиши керак. (Кўчмас мулк биланбоғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 6-2 (1)- моддаси).
Ман қилинган ҳаракатлар
- Ким бўлишидан қатъий назар уй-жой ижараси шартномаси тўғрисидаги ҳисоботга нисбатан қуйидаги ҳаракатлар тақиқланади. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабарбериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 6-4ва 4- моддаси).
· Кўчмас мулк агенти томонидан уй-жой ижараҳақидаги ҳисобот бермаслик ёки нотўғри ҳисобот тузиш каби ҳаракатлар.
· Уй-жойижара шартномаси имзолангандан кейин ҳисобот беришга мажбур бўлмаган шахс томонидан уй-жой шартномаси тўғрисида ёлғон хабар бериш.
·Уй-жой шартномаси тўғрисида ёлғон хабар беришни рағбатлантириш ёки қўллаб қувватлаш.
·Уй-жой шартномаси тузилган бўлсада, шпртнома ҳақида ёлғон хабар бериш ҳаракатлари.
· Шартнома ўзгартирилмаган ёки бекор қилинмаган бўлса ҳам, уй-жой ижара шартномаси тўғрисидаги ҳисоботдан кейин, шартномани ўзгариши ёки бекор қилиниши ҳақида ёлғон хабар бериш.
Қоидабузарликлар учун жарималар
- Агар уй -жойни ижарага бериш шартномаси рўйхатдан ўтказилмаса (шу жумладан биргаликда рўйхатдан ўтказиш дан бош тортганлар) ёки рўйхатдан ўтказиш маълумотлари нотўғри бўлса. (Кўчмас мулк билан боғлиқ операциялар ҳақида хабар бериш ва ҳоказолар тўғрисидаги Қонуннинг 28 (5)- 3-моддаси)