UZBEK

Сотувчининг хуқуқлари

Олувчининг хуқуқлари

Сотувчи шартнома қийматини тўлиқ тўловини шартнома имзоланган кун тўланишини талаб қилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 568 (1) Банд)

Сотиб олувчи мулкчилик хуқуқини ўзига ўтишини талаб қилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 568 ва 569 Бандлар)

Сотиб олувчи сотувчидан мулкчилик хуқуқини ўтказишда ёрдам талаб қилиши мумкин. (Кўчмас Мулкни Қайд қилиш Қоидалари 23 (1) Банд)

Мулкчилик хуқуқи олувчига ўтган бўлсада агар мулкда носозликлар мавжуд бўлса олувчи шартномани бекор қилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 580 (1) ва 575 (1) Бандлар)

Агар мулкдаги носозликлар шартнома шартлари зид бўлса, зарарларни қоплашга ариза берилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 580 (1) ва 575 (1) Бандлар Сўнги қисмлари)

Сотувчининг мажбуриятлари

Олувчининг мажбуриятлари

Сотувчи олувчига мулк хуқуқларини ўтказиб бериши керак, ва бу амалиёт олувчининг тўлиқ тўлов амалга оширган вақтида амалга оширилиши керак. (Фуқаролик Кодекси 568 ва 569 Бандлари)

Олувчи сотувчига шартноманинг тўлиқ қийматини шартнома тузилган кун тўлайди. (Фуқаролик Кодекси 568 (1) Банд)

Мулкчилик хуқуқи олувчига ўтиб бўлган бўлсада агар мулкда носозликлар мавжуд бўлса сотувчи бу носозликларга жавобгардир. (Фуқаролик Кодекси 580 (1) ва 575 (1) Бандлар)

Сотувчи олувчига мулкчилик хуқуқини ўтказишда ёрдам бериши керак. (Кўчмас Мулкни Қайд қилиш Қоидалари 23 (1) Банд)

Ижарага берувчи хуқуқлари

Ижарачи хуқуқлари

Ижарага берувчи ижарачидан ойлик тўлов пулларини аниқ кунда тўланишини талаб қилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 618- моддаси)

Ижарачи ижарага олинган уйдан шартномадан белгиланган тартибда фойдаланиш хуқуқини олади. (Фуқаролик Кодекси 618- моддаси)

Ижара муддати тугаганидан сўнг ижарага берувчи ижарачидан уйни бўшатишини талаб қилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 613 (1)- моддаси)

• Шартнома томонлари бошқа шартларга келишмаган бўлса, ижарачи ижарага берувчидан уй ижараси хужжатларини қайд қилишда ёрдам талаб қилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 621 (1)- моддаси)

• Агар ижарага берувчи ижара шарномаси бекор қилинганда ёки муддати тугаганда шартнома депозитини қайтармаса, ижарачи ижара шартномаси қайд хужжати билан судда ижара хуқуқини талаб қилиши мумкин. (Уй- Ижараси Химояси Қоидалари 3-3 (1)- моддаси)

• Агар ижарачи судда қайд қилишга боғлиқ ишни ютиб чиқса, ижара қайдини бир ўзи амалга ошириши мумкин. (Кўчмас Мулк Қайди Қоидалари 23 (4)- моддаси)

① Ижарачи ижара тўлови ёки кафолат депозит мидорини иқтисодий шароит, солиқлар ва коммунал хизматларни қиймати ўзгариши сабабларга кўра ошириши мумкин. (Уй-жой ижарасини ҳимоя қилиш тўғрисидаги қонуннинг 7 (1)- моддасининг олдинги қисми).

② Ошириш талабини ижара шартномаси тузилганидан кейин ёки келишилган ойлик ижара ҳақи ёки депозит миқдори оширилганидан кейин бир йил ичида қўйиш мумкин эмас ва у келишилган ижара миқдори ёки депозитнинг 5 фоизидан ошмаслиги керак (Уй- ижарасини ҳимоя қилиш тўғрисидаги қонуннинг 7 (1)- моддасининг охирги қисми) ва 7 (2)- моддасининг асосий матни)

Ижара олувчи келишилган миқдор ижара ёки депозитни камайтиришни талаб қилиши мумкин

① Ижарачининг айби бўлмаган холатда ижара олинган бинонинг бир қисми бузилиб кетса ёки яроқсиз холатга келса (Фуқаролик Конуни 627 (1)- моддаси) ёки

② Иқтисодий ўзгаришлар, шу жумладан солиқ ва коммунал хизматлар нархлари ўзгариши, сабабли ойлик ижара хақи ёки кафолат депозити миқдори ноўрин бўлиб қолганда (Уй-жой Ижараси Химояси Қоидалари 7(1)- моддасиинг олдинги қисми)

Ижара шартномасини шартлари бекор қилинса ёки муддати тугаса, ижарага берувчи томон ижарага берилган уйни ижара берилаётган вақтдаги холатига қайтрилган ахволда қайтирилиши талаб қилишга хақлидир. (Фуқаролик Кодекси 654 ва 615- моддаси)

Ижарачи ўз ёнидан ижарага берувчини розилиги билан қулайлик учун уйга бирор 1 жихоз олган ёки ўрнатган бўлса, ижарачи ижарага берувчидан бу жихозни ижара муддати тугаганидан сўнг сотиб олиши талаб қилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 646- моддаси)

Агар ижарага берувчи бу жихозни сотиб олишни истамаса у холда бу жихозни ижарачи уйдан олиб ташлаши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 654 ва 615- моддаси)

Агар ижарачи уйни сақлаб қолиш учун бирор бир харакатни амалга оширса ижарага берувчи бунга тўсқинлик қилмаслиги керак. (Фуқаролик Кодекси 624- моддаси)

Ижарачи уйни таъмирлаш учун ишлатган сарф харажатини ижарага берувчидан шу захотиёқ талаб қилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 626 (1)- моддаси)

Агар ижарачи томонидан қилинган харажатлар уйнинг қийматини оширса, ижара муддати тугаганида ижарачи ижарага берувчидан уйнинг қиймати тафовутини талаб қилиши мумкин. (Фуқаролик Кодекси 626 (2)- моддаси)

Ижарага берувчининг мажбуриятлари

Ижарачининг мажбуриятлари

Ижарага берувчи ижарачига уйни ўзи хохлаганидай фойдаланиш учун тақдим этиши керак. (Фуқаролик Кодекси 618 Банд)

Ижарага олинган уйдан фойдаланиш учун ижарачи ижарага берувчига ойли ижара хақини тўлаши лозим. (Фуқаролик Кодекси 618 Банд)

Ижарага берувчи ижарачига фойдаланиш учун уйни топшиирганидан кейин, ижарага берувчи ижарачи томонидан уйдан фойдаланишни давом эттириши учун уйдан фойдаланишга тўсқинлик қиладиган барча тўсиқларни олиб ташлаши керак. (Фуқаролик Кодекси 214 ва 623 Бандлар)

Ижарачи ижара шартномасида кўрсатилган мақсадларга кўра уйдан фойдаланиши шарт. (Фуқаролик Кодекси 654 ва 610 (1) Бандлар)

① уйга тегишли бўлган хуқуқларга асосан ижарачи уйдан тегишли равишда фойдалана олмаса, ёки

② ижарага берилган уйдаги носозликлар ижарачи томонидан уйдан шартномада кўрсатилган мақсадларга кўра фойдалана олмаса,

ижарага берувчи хавфсизликка жавоб бериши керак. (Фуқаролик Кодекси 567 ва 580 Бандлар)

Ижара шартномасини шартлари бекор қилинса ёки муддати тугаса, ижарачи ижарага берилган уйни ижарага берилаётган вақтдаги холатига қайтарилган холда қайтирилиши талаб қилинади. (Фуқаролик Кодекси 654 ва 615 (1) Бандлар)

Ижара шартномасини шартлари бекор қилинса ёки муддати тугаса, ижарага берувчи ижарачига кафолат депозитини қайтариши керак (Олий Суднинг 19 январ, 1988 йилдаги №87DaKa1315 қарори).