Ажлаас халагдсны төлбөр олгох аргачлал
Ажлаас халагдсны төлбөр тооцоолох аргачлал болон олгох хугацаа
- Ажил олгогч нь ажлаас халагдаж буй хөдөлмөр эрхлэгчид тасралтгүй хөдөлмөр эрхлэлтийн хугацаа 1 жилийн 30 хоног ба түүнээс дээш хугацааны дундаж цалинг ажлаас халагдсны төлбөр болгох төлөх шаардлагатай(「Хөдөлмөр эрхлэгчид ажлаас халагдсны тэтгэмж олгох тухай хууль」 -ийн 8 дугаар зүйлийн 1 дүгээр заалт, 2 дугаар зүйлийн 4 дүгээр тоот болон 「Хөдөлмөрийн тухай хууль」 -ийн 2 дугаар зүйлийн 1 дүгээр заалтын 6 дугаар тоот 2 дугаар заалт).
· “Дундаж цалин” гэдэг нь үүнийг тооцоолох шаардлагатай шалтгаан үүссэн өдрөөс өмнөх 3 сарын турш тухайн хөдөлмөр эрхлэгчид олгосон цалингийн нийт дүнг тухайн хугацааны нийт хоногт хуваан гарсан дүнг хэлнэ.
· Дундаж цалин нь хөдөлмөр эрхлэгчийн ерөнхий цалингаас бага бол тухайн ерөнхий цалинг дундаж цалин гэж тооцно.
|
|
Ажлаас халагдсны төлбөр = [(1 өдрийн дундаж цалин× 30 хоног) × ний тасралтгүй хөдөлмөр эрхлэлтийн хугацаа] ÷ 365
|
|
- Ажил олгогч нь хөдөлмөр эрхлэгч ажлаас гарсантохиолдолд тухайн олгох шалтгаан бий болсон өдрөөс эхлээд 14 хоногийндотор(хүндэтгэн үзэх шалтгаантай тохиолдолд оролцогч талууд харилцантохиролцсны үндсэн дээр олгох өдрийг хойшлуулах боломжтой) багтаан ажлаасхалагдсны төлбөрийг олгох шаардлагатай(「Хөдөлмөр эрхлэгчид ажлаас халагдсны тэтгэмж олгох тухай хууль」 -ийн 9 дүгээр зүйлийн1 дэх заалт).
- Дээр дурдсан ажлаас халагдсаны мөнгө нь ажилчны даатгуулсан хувийн тэтгэврийн даатгалын тогтолцооны дагуу нээсэн данс болон 「Хөдөлмөр эрхлэгчид ажлаас халагдсаны тэтгэмж олгох тухай хууль」-н 23 дугаар зүйлийн 8 дугаар заалтад заасан аргаар данс руу шилжүүлнэ(「Хөдөлмөр эрхлэгчид ажлаас халагдсаны тэтгэмж олгох тухай хууль」-н 9 дүгээр зүйлийн 2 дугаар заалт).
※ Жич, дараахь тохиолдолд дээрх заалтыг мөрдөхгүй(「Хөдөлмөрэрхлэгчид ажлаас халагдсаны тэтгэмж олгох тухай хууль」-н 9 дүгээрзүйлийн 2 дугаар заалт, 「Хөдөлмөр эрхлэгчид ажлаас халагдсаны тэтгэмж олгох тухайхуулийн тогтоол」-н 3 дугаарзүйлийн 2 дугаар заалт).
√ 55-с дээшнасандаа ажлаасаа гарч, тэтгэвэр авч байгаа
√ ТэтгэврХөдөлмөр эрхлэлтийн яамны сайдын тогтоолд заасан мөнгөн дүнгээс бага
√ Ажилчиннас барсан
√ 「Цагаачлалын албаныхяналтын тухай хуулийн тогтол」-н 23 дугаар зүйлийн 1 дүгээр заалтын дагуу солонгостхөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөлтэйгээр оршин сууж байсан ажилчин ажлаасаа гараадгадаад руу явсан
√ Бусад хууль тогтоомжид заасан цалин, тэтгэврээсбүгдийг нь болон хэсэгчлэн суутгал хийсэн
Бага насны хүүхдээ асрахаар амралт авах зэрэг хөдөлмөр эрхлэгчийн ажлаас халагдны төлбөр тооцоолох аргачлал
-Дундаж цалин тооцох хугацаанд жирэмсний болон амаржсаны амралт, зулбасан·дутуу төрөлтийн болон хүүхэд асаргааны амралтаа эдэлж байгаа тохиолдолд тухайн хугацаанд болон хугацааны дундуур олгогдсон цалин нь дундажцалин тооцох үндэслэл болдог хугацаа болонцалингийн нийт дүнгээс тус бүр хасагдана(「Хөдөлмөрийнтухай хуулийг хэрэгжүүлэх захирамж」 -ийн 2 дугаар зүйлийн 1 дүгээр заалтын 3 болон 5дугаар тоот ).
- Хүүхдээ асрахаар хөдөлмөр эрхлэлтийн цагаа багасгасан хөдөлмөр эрхлэгчтэй холбогдуулан 「Хөдөлмөрийн тухай хууль」 -ийн 2 дугаар зүйлийн 6-д заасны дагуу дундаж цалинг тооцоолж байгаа тохиолдолд тухайн хөдөлмөр эрхлэгчийн хүүхдээ асрах хугацааны хөдөлмөрийн цагаа багасгасан хугацааг дундаж цалин тооцоолох хугацаанаас хасна(「хүйсийн ялгаагүй тэгш эрх болон ажил·айл өрхийн адил оршин тогтнолыг дэмжих тухай хууль тогтоомж」 -ийн 19 дүгээр зүйлийн 3-ын 4 дүгээр заалт).
Ажлаас халагдсны төлбөр тооцоолохтой холбоотой жишээ
Цалинд ажлаас халагдсны төлбөр багтсан тохиолдол
Холбогдох шүүхийн шийдэрийн жишээ1 – Цалинд багтсан ажлаас халагдсны төлбөрийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх тохиолдол
Ажил олгогч болон хөдөлмөр эрхлэгч нь сар бүр олгодог цалин юмуу өдөр бүр олгодог өдрийн хөдөлмөрийн хөлстэй хамтаар ажлаас халагдсны төлбөр болгон тодорхой хэмжээний мөнгөн дүнг удрьдчилан олгож байхаар тохирсон тохиролцоо нь заавал мөрдөх хууль тогтоомжыг зорчиж байгаа тул хүчин төгөлдөр бус болдог. Иймд ажил олгогч нь хөдөлмөр эрхлэгчид хууль тогтоомжийн дагуу шалтгаангүйгээр ажлаас халагдсны төлбөр гэсэн нэрийдлээр мөнгөн дүнг олгосноор тухайн мөнгөн дүнгийн хэмжээгээр хохирол амсахын нөгөөтэйгүүр хөдөлмөр эрхлэгч нь тухайн мөнгөн дүнгийн хэмжээгээр ашиг олсон болох тул, хөдөлмөр эрхлэгчийн хүлээн авсан ажлаас халагдсны төлбөр нэрийдлийн мөнгөн дүн нь шудрага бус ашиг тул ажил олгогчид эргүүлэн төлөх шаардлагатай(дээд шүүх 2010. 5. 20. шийдвэр 2007 Да90760 нийт шүүгчдийн нэгдэлийн шийдвэр).
Холбогдох шүүхийн шийдэрийн жишээ2 – цалинд багтсан ажлаас халагдсны төлбөрийг хүлээн зөвшөөрөх тохиолдол
Цалинд ажил олгогч олон хөдөлмөр эрхлэгчи хоорондын сарын цалин юмуу өдрийн хөдөлмөрийн хөлс зэрэгт ажлаас халагсдны төлбөрийг багтаан ажлаас халагдах үед тусгайлан ажлаас халагдсны төлбөрийг олгохгүй гэсэн утга бүхий тохиролцоо байхаас гадна, цалингаас ялгарах ажлаас халагдсны төлбөр нэрийн үнийн дүн тусгайлан заагдаж, ажлаас халагдсны төлбөр нэрийн үнийн дүнгээс гадна цалингийн үнийн дүн зэргийг харгалзан үзэхэд ажлаас халагдсны төлбөрийн хуваан төлөх тохиролцооны гэрээг хамарсан хөдөлмөрийн гэрээний агуулга ерөнхий хөдөлмөрийн гэрэ юмуу хөдөлмөрийн тухай хуульд заасны дагуу хөдөлмөр эрхлэгч ямар нэгэн хохирол амсахүй байх зэрэг, ажил олгогч болон хөдөлмөр эрхлэгч нь цалингаас ялгарч нэмэлтээр ажлаас халагдсны төлбөр нэрээр тодорхой хэмжээний мөнгөн дүнг олгохоо гэрээгээр тохиролцсон тохиолдолд л хүлээн зөвшөөрнө. Гагцхүү, ажил олгогч нь хөдөлмөр эрхлэгчтэй байгуулсан тухайн тохиролцооны гэрээ нь ажлаас халагдсны төлбөрийг олгохгүйн тулд ажлаас халагдснын төлбөрийг хуваан төлөх тохиролцооны гэрээ маягын хэлбэрийг л харуулсан тохиолдолд хүлээн зөвшөөрөхгүй болно(дээд шүүх 2012. 12. 13. шийдвэр 2012Да77006 шүүхийн шийдвэр).
Ажлаас халагдсны төлбөр тооцоолох хугацаанд амралттай хугацаа багтсан тохиолдолд
- Дундаж цалин тооцоолох хугацаанд дараахд хамаарах хугацаа багтсан тохиолдолд тухайн хугацаа болон тэрхүү хугацаанд олгшосон цалин нь дундаж цалин тооцоолох үндэслэл болох хугацаа болон цалингийн нийт дүнгээс тус бүр хасагдана(「Хөдөлмөрийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх захирам」 -ийн 2 дугаар зүйлийн 1 дүгээр заалт).
|
Дундаж цалингийн тооцоололд хамаарахгүй хугацаа
|
|
▪ Хөдөлмөрийн гэрээ байгуулаад дадлагын хугацаандаа ажиллаж байгаа ажилчны дадлагын хугацаа эхэлсэн өдрөөс хойш 3 сарын доторхи хугацаа ▪ Ажил олгогчийн хариуцлага бүхий шалтгааны улмаас түр зогсолттой хугацаа ▪ Жирэмсний болон амаржсаны амралт, зулбасан·дутуу төрөлтийн амралтын хугацаа ▪ Ажлын байрны гэмтэл болон хууч өвчний улмаас сувилгаа шаардлагатай амралтын хугацаа ▪ Хүүхэд харах амралтын хугацаа ▪ Үйл ажиллагаа дампуурах·ажил хаях·ажлын байр хаалгаа барих зэрэг маргаантай байдал үүссэн хугацаа ▪ Цэргийн албаны үүргээ гүйцэтгэхийн тулд амрал авах юмуу хөдөлмөр эрхэлж чадаагүй хугацаа(цалин авсан тохиолдолоос бусад) ▪ Ажлын байрны бусад гэмтэл бэртэл болон хууч өвчин, түүнээс бусад шалтгаанаар ажил олгогчийн зөвшөөрөлтэйгээр амралт авсан хугацаа
|
- Амралтаа авсан хугацаа 3 сараас илүү гаран дундаж цалинг тооцоолох үндсэн хугацаа байхгүй болох тохилдолд амралт авсан эхний өдрийг дундаж цалин тооцоолох шалтгаан үүссэн өдрөөр тооцон түүнээс өмнөх 3 сарын хугацаг хамруулан дундаж цалинг тооцох шаардлагатай(ажил олголт хөдөлмөрийн яам, 『Хөдөлмөр эрхлэгчид ажлаас халагдсны тэтгэмж олгох тухай хуулийн асуулт хариултын эмхтгэл』, 13 дугаар нүүрнээс танилцана уу).