Ажил үүргээ гүйцэтгэх явцад тохиолдсон үйлдвэрлэлийн ослыг тогтоох стандарт шаардлага
Дараах тохиолдолд тухайн ослыг ажил үүргээ гүйцэтгэх явцад тохиолдсон үйлдвэрлэлийн осолд тооцно.
- Дараах шалтгааны улмаас ажилтан үүргээ гүйцэтгэх явцад гэмтсэн, бэртсэн, өвчлөлд өртсөн, хөдөлмөрийн чадвар алдсан, нас барсан тохиолдолд тус ослыг үйлдвэрлэлийн осолд тооцно (Үйлдвэрлэлийн ослын даатгалын тухай хуулийн 37 (1)-р заалт):
· Ажилтан хөдөлмөрийн гэрээний дагуу ажил үүргээ гүйцэтгэж байх явцад эсвэл тус гэрээний дагуу бусад төрлийн үйлдэл хийж байх явцад учирсан аливаа осол;
· ААН-ийн өмчлөгчөөс гаргаж өгсөн барилга байгууламж, тоног төхөөрөмж зэргийг ашиглах явцад тухайн байгууламж, тоног төхөөрөмжийн гэмтэл эсвэл алдаатай менежмент зэргийн улмаас учирсан осол;
· Ажилтан өөрийн ажиллаж буй ААН-ийн өмчлөгчийн санхүүжүүлсэн эсвэл түүний зохион байгуулсан арга хэмжээнд оролцох эсвэл тус арга хэмжээнд бэлтгэх явцад учирсан аливаа осол;
· Тухайн ААН-ийн өмчлөгчийн хяналт, удирдлага дор байх ёстой үйлдлийн улмаас завсарлагааны үеэр учирсан аливаа осол;
· Ажилтны ажил үүрэгтэй холбоотой учирсан бусад осол.
Тухайн ажилтны ажил үүрэг болон тухайн ослын хооронд шууд хамаарал байх ёстой.
- Дээр заасан үйлдвэрлэлийн ослыг тогтоох стандарт шаардлагуудыг үл харгалзан, ажилтны ажил үүрэгтэй шууд шалтгаант харилцан хамааралгүй шалтгаанаар учирсан осол (гэмтэл, бэртэл, хөдөлмөрийн чадвар алдалт, нас баралт)-ыг үйлдвэрлэлийн осолд тооцохгүй (Үйлдвэрлэлийн ослын даатгалын тухай хуулийн 37 (1)-р заалт).
- Шууд харилцан хамаарлыг тогтоох
·ажил үүргээ гүйцэтгэх явцад тухайн үйлдвэрлэлийн ослыг учирсан гэж үзсэн тохиолдолд ерөнхий туршлага, мэдлэгт үндэслэн “шууд шалтгаант харилцан хамааралтай” гэж үзнэ.
- Харилцан хамаарлыг нотлох
· Даатгалын нөхөн олговор авах этгээд харилцан хамаарлыг нотлох үүрэгтэй (ажилтан эсвэл түүний дарга) (Дээд шүүхийн 2005 оны 11-р сарын 10-ны өдрийн №2005Du8009 тоот шийдвэр).
- Харилцан хамаарлыг тогтоох шалгуур
· Ажилтны ажил үүрэг болон тухайн ослын хоорондын шууд хамаарлыг тус ажилтны эрүүл мэнд, биеийн байдлыг дундаж хүний эрүүл мэнд, биеийн байдалтай харьцуулсны үндсэн дээр тогтооно (Дээд шүүхийн 2008 оны 1-р сарын 31-ны өдрийн шийдвэр, № 2006Du 8204, Дээд шүүхийн 2005 оны 11-р сарын 10-ны өдрийн № 2005Du 8009 тоот шийдвэр).
- Харилцан хамаарлын нотолгооны зэрэг
· Харилцан хамаарлыг анагаах ухаан, шинжлэх ухааны үүднээс тодорхой нотлох албагүй. Ажилтны тухайн компанид ажилтнаар орох үеийн эрүүл мэнд зэрэг бүх зүйлсийг харгалзан үзэхээс гадна тухайн өвчлөл хэрхэн тохиолдсон, өвчлөлийн мэдээлэл, эмчилгээний явц зэргийг харгалзан тухайн осол нь ажилтны ажил үүрэгтэй шууд хамааралтай гэж үзсэн тохиолдод шууд хамаарлыг тогтоож болно (Дээд шүүхийн 2007 оны 4-р сарын 12-ны өдрийн № 2006Du 4912 тоот шийдвэр).
- Ажил үүргээ гүйцэтгэх явцад учирсан үйлдвэрлэлийн ослыг тогтоох
· “Ажил үүргээ гүйцэтгэх явцад үйлдвэрлэлийн осол” учирсан, тус ослыг цаг хугацаа, орон зайн хувьд тодорхойлох боломжтой тохиолдолд тухайн осол нь ажилтныг ажил үүргээ гүйцэтгэх явцад тохиолдсон эсвэл ажил үүрэгтэй холбоотой үйл ажиллагааг гүйцэтгэх явцад тохиолдсон эсэхийг магадлах ёстой. Ажилтны ажил үүргээс бусад шалтгааны улмаас осол гарснаас бусад тохиолдолд ажилтны ажил үүрэг ба ослын хоорондын учир шалтгааныг тогтоож, тухайн ослыг үйлдвэрлэлийн осолд тооцно.
·“Өвчний улмаас үйлдвэрлэлийн осол” учирсан, тус ослыг цаг хугацаа, орон зайн хувьд тодорхойлох боломжгүй тохиолдолд тухайн ажилтан ажил үүргээ гүйцэтгэх явцад тус осол тохиолдсон эсэхийг үл харгалзан зөвхөн ажил үүрэг ба ослын хоорондын учир шалтгааныг магадлана. Учир шалтгаантай эсэх нь тогтоогдсон тохиолдолд тус ослыг үйлдвэрлэлийн осолд тооцно.
Ажилтны санаатай үйлдэл, өөртөө гэм хор учруулсан үйлдэл, гэмт хэргийн үйлдэл зэргээс үүдэн осол учирсан тохиолдолд тус ослыг үйлдвэрлэлийн осолд тооцохгүй.
- Ажилтны санаатай үйлдэл, өөртөө гэм хор учруулсан үйлдэл, гэмт хэргийн үйлдэл зэргээс үүдэн осол учирсан аливаа осол (гэмтэл, бэртэл, хөдөлмөрийн чадвар алдалт, нас баралт)-ыг үйлдвэрлэлийн осолд тооцохгүй (Үйлдвэрлэлийн ослын даатгалын тухай хуулийн 37 (2)-р заалт).
- Хэдий тийм боловч, тухайн гэмтэл, бэртэл, хөдөлмөрийн чадвар алдалт, нас баралт нь тухайн ажилтны танин мэдэхүйн хэвийн ажиллагаа алдагдсан нөхцөлд хийгдсэн үйлдлээс шалтгаалсан, мөн дараах тохиолдлуудад хамаарах тохиолдолд тус ослыг үйлдвэрэлэлийн осолд тооцно (Үйлдвэрлэлийн ослын даатгалын тухай хуулийн 37 (2)-р заалт, Үйлдвэрлэлийн ослын даатгалын тухай хуулийг хүчин төгөлдөр мөрдөх тухай тогтоолын 36-р зүйл):
·Ажил үүрэгтэй холбоотой шалтгааны улмаас үүссэн сэтгэцийн эмгэгээ эмчлүүлж байсан эсвэл эмчлүүлж байгаа ажилтан сэтгэцийн эмгэгийн улмаас өөртөө гэм хор учруулсан;
· Үйлдвэрлэлийн ослын улмаас эмчилгээ хийлгэж байгаа ажилтан үйлдвэрлэлийн ослын улмаас үүссэн сэтгэцийн эмгэгийн улмаас өөртөө гэм хор учруулсан;
· Түүнээс бусад ажил үүргийн шалтгааны улмаас сэтгэцийн хэвийн бус байдалд өөрийгөө гэмтээх үйлдэл хийсэн гэх шалтгаан болон үр дагаварын хамааралхүлээн зөвшөөрөгдөх тохиолдол